- Sosyoloji Araştırmaları Dergisi
- Vol: 21 Issue: 2
- GEORGE HERBERT MEAD’İN SOSYAL DAVRANIŞÇILIK DEVRİMİ: SOSYOLOJİZM VE PSİKOLOJİZM KISKACINDA BİR "...
GEORGE HERBERT MEAD’İN SOSYAL DAVRANIŞÇILIK DEVRİMİ: SOSYOLOJİZM VE PSİKOLOJİZM KISKACINDA BİR "İLİŞKİSEL FAİLLİK" DENEMESİ
Authors : Emre Öztürk
Pages : 253-284
Doi:10.18490/sosars.476516
View : 19 | Download : 5
Publication Date : 2018-10-29
Article Type : Research
Abstract :George Herbert Mead sembolik etkileşimciliğin önde gelen kuramcılarındandır. Sosyal davranışçılık başlığıyla, pragmatist köklerinin etkisinde, düalist olmayan, birey ve toplumun ilişkisel birlikteliğini yansıtan sentezci bir sosyal teori geliştirmiştir. Mead, sosyal davranışçılığıyla sosyoloji ve psikolojide mekanikçiliğe varan ve ilişkisel bir kavrayışın önüne set çeken eğilimlerin bir eleştirisini sunmaktadır. Makalemizde ilk olarak sosyal davranışçılığın, insan eylemlerini uyaranların ve içsel süreçlerin ürünü olarak gören psikolojik indirgemecilikle (psikolojizm), aynı eylemleri sadece içselleştirilmiş değer ve normlara yönelik bir uyma davranışı olarak gören sosyolojik belirlenimcilik (sosyolojizm) arasındaki zıtlığı aşan sentezci eğilimi ele alınmıştır. İkinci olarak, Mead’in kuramının "ilişkisel failliğe” yer veren güçlü yönlerinin irdelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Mead’in benliğin iki yönü olarak sergilediği "ben” ve "beni/bana” analizinde , kendi deneyiminin sonuçlarını kendine yeniden yükleyerek etkinlik gösteren refleksif zekâ kavrayışı nda ve bireyler arasındaki anlamlı sembolik etkileşimin aslî öznelerarası karakter inde bu ilişkisel faillik kavrayışın ne ölçüde etkin olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Böylelikle makalemiz Mead’in sentezci perspektifinin bugün için güncelliğini koruyan zengin bir kaynak olduğunu vurgulamaktadır.Keywords : George Herbert Mead, sosyal davranışçılık, sosyolojizm, psikolojizm, ilişkisellik, faillik