- Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- İlk Dönem Sûfilerinde Takvâ Anlayışı (Kelâbâzî ve Kuşeyrî Örneği)
İlk Dönem Sûfilerinde Takvâ Anlayışı (Kelâbâzî ve Kuşeyrî Örneği)
Authors : Uğur GÖZEL
Pages : 336-357
View : 11 | Download : 4
Publication Date : 2022-06-30
Article Type : Research
Abstract :Takvâ kelimesi günümüz insanının zihninde farklı anlamlar taşımaktadır. Âyet ve hadislerde geçtiği şekliyle İslam dininin kelimeye yüklediği mananın doğru anlaşılması önem arz etmektedir. Bu nedenle benzer kavramlarla arasındaki farkın bilinmesi yerinde olacaktır. Genellikle "Allah’tan (cc) korkma” olarak kabul gören kelimenin asli anlamıyla kullanılması günümüz insanına hayatı anlamlandırmada rehberlik edecektir. Allah’tan (cc) neden ve hangi esaslar çerçevesinde korkulması gerektiği sorusuna keskin hatlarla net cevaplar vermek oldukça zordur. Kur'an ve Hadislerde sıklıkla geçen kelimeye mutasavvıflar çeşitli tarifler yapmışlardır. Makalede takvâ, âyet ve hadislerle çerçevelendirilerek ilk dönem bazı sûfilerin eserlerinden hareketle gönüllerin takvâ ile mutmain olması için üstlendiği rollere dair değerlendirmelere yer verilmiştir. Bu arada günümüz insanının anlamakta güçlük çekeceği tarzla bazı bilgiler paylaşılmıştır. Bu hususların anlaşılması için dipnotlarda gerekli açıklamalar yapılmıştır. Takvâ kelimesinin literatürde zühd ve verâ ile ilişkilendirildiği bazen birbirlerinin yerine kullanıldığı görülmektedir. Makalede ayrıca birbiriyle ilintili ve zıt kavramlar üzerinde durularak konunun zihinlerde berraklaşmasına katkı sunulmaya çalışılmıştır. Makalede cevap aranan sorulardan bir diğeri de takvânın günahtan kaçınma gayreti mi yoksa yeteneği mi olduğudur. Bu meyanda yine takvânın kesb mi, lütuf mu olduğu ele alınacaktır. Makalede, hemen herkesçe tanınan ve tesiri çok olmuş bazı zirve sûfilerin yaklaşımları esas alındığından takvâ konusunda diğer dinlerin mistik inanışları ve konuya bakışları kapsam dışında bırakılmıştır.Keywords : Kelâbâzî, Kuşeyrî, Ta, Risâle, Takvâ.