- Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi
- Vol: 17 Issue: 1
- Waqfs of the Ottoman-Era Tokat Rüstem Çelebi Mosque
Waqfs of the Ottoman-Era Tokat Rüstem Çelebi Mosque
Authors : Ali Açikel
Pages : 16-22
Doi:10.48145/gopsbad.1048432
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2022-06-30
Article Type : Research
Abstract :Tokat, birçok kadim medeniyete ev sahipliği yapmış Anadolu’daki en eski şehirlerden biridir. XI. asrın sonlarında Türk hâkimiyetine giren Tokat şehrinde Dânişmendli, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde cami, mescit, medrese, imaret, zâviye, han, hamam ve türbe gibi çok sayıda dinî, sosyal, ekonomik ve kültürel eserler inşa edilmiştir. Bu eserlerin vücuda getirilmesinde Tokat’ın Anadolu’da doğu-batı ve güney-kuzeye giden yol güzergâhında bulunması, ılıman iklimi ve verimli tarım toprakları ile zengin bir sosyo-ekonomik potansiyele sahip olmasının rolü büyüktür. Ayrıca 1455-1574 döneminde 70 civarındaki Müslüman mahallesinden yarısının cami ve mescit isimleri taşıması şehrin dinî kimliğini yansıtmaktadır. Bu zengin sosyo-ekonomik potansiyel sayesinde Tokat’ta tesis edilmiş olan dinî, sosyal, kültürel ve iktisadî eserlerin işleyişi ise vakıf akarlar yardımı ile mümkün olmuştur. Bu makalede Osmanlı döneminde Tokat'ta mevcut olan zengin vakıf eserleri arasından örnek bir çalışma olarak Rüstem Çelebi Camii vakıfları ele alınacaktır. Bu cami vakıfları hakkında bazı çalışmalar bulunmakla birlikte bu çalışmalar başlangıcından günümüze caminin tüm vakıf akarlarını incelememektedir. Vakıf gelirleri caminin işlevini sürdürebilmesi için hayati öneme sahiptir. Bu cami XII-XX. asırlar arasında Tokat şehir merkezinde inşa edilen 17 camiden biri olup muhtemelen XV. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Sonraki devirlerde bazı onarımlar geçirmiş ve günümüze kadar ayakta kalabilmiştir. Caminin bakım ve onarımı ile görevlerinin maaşı için vâkıfı tarafından mütevazı vakıf akarlar tahsis edilmiştir. Ayrıca bazı hayır sahipleri cami için ilave vakıflar kurmuşlardır. İncelemenin amacı, Rüstem Çelebi Camii vakıflarını bütün yönleriyle ele alarak Tokat’ın sosyo-kültürel tarihine katkı sağlamaktır.Keywords : Osmanlı, Rüstem Çelebi Camii, Tokat, Vakıf