- Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi
- Vol: 10 Issue: 2
- Kadercilik, Sağlık Davranışı ve Covid-19: Bir Literatür İncelemesi
Kadercilik, Sağlık Davranışı ve Covid-19: Bir Literatür İncelemesi
Authors : Esra Köten
Pages : 515-528
View : 10 | Download : 6
Publication Date : 2021-06-30
Article Type : Other
Abstract :Sağlık davranışında kaderciliğin etkilerini anlamak, uygulanacak sağlık politikalarını belirlemek için önemlidir. Çeşitli hastalıklar üzerine yapılan araştırmalar, kadercilik ve sağlık arasında negatif yönde bir ilişki olduğunu, kaderciliğin önleyici sağlık davranışlarını olumsuz etkilediğini göstermektedir. Bununla birlikte, Covid-19 salgınında kaderciliğin etkileri sınırlı sayıda araştırmaya konu olmuştur. Bu çalışmanın amacı, dünyada ve Türkiye’de kadercilik ve sağlık davranışları ilişkisini konu alan araştırma verilerinin değerlendirilmesi yoluyla Covid-19 salgınında kaderciliğin mevcut ve olası etkilerini tartışmaktır. Bu amaçla dünyada ve Türkiye’de kadercilik ve sağlık davranışını konu alan araştırmaların bir incelemesi yapılmıştır. Sağlık davranışında kaderciliği hem bağımlı hem de bağımsız değişken olarak ele alan çok sayıda çalışma mevcuttur. Sağlıkta kaderciliği bağımlı değişken olarak ele alan çalışmalar, din, ırk/etnisite, eğitim, sosyal sınıf, sosyo-ekonomik statü, cinsiyet, yaş, bilgi eksikliği gibi çeşitli demografik ve kültürel özelliklerle; bağımsız değişken olarak ele alan çalışmalar ise kontrol odağı, öz yeterlik, sağlık sorunlarıyla başa çıkma biçimi, sağlığı tehdit edici davranışlar, erken tanıya, tarama testlerine ve tedaviye yönelik davranışlar gibi değişkenlerle ilişkili olarak incelemişlerdir. Covid-19 ve sağlıkta kadercilik üzerine yapılan çalışmalar az sayıda olmakla birlikte, bunların tamamı, kaderciliğin salgına karşı önleyici davranışlara negatif etkileri olduğunu göstermiştir. Bu inceleme, bir sağlık inancı olarak kaderciliğin sağlık davranışında etkilerini anlamanın öneminin altını çizmektedir. Kadercilik, sağlık davranışlarını olumsuz yönde etkilemekte, dolayısıyla önlenebilir hastalıkların yaygınlaşmasında bir etken oluşturmaktadır. Covid-19 gibi bulaşıcı hastalıklarda ve salgınlarda ise, önleyici davranışın uygulanmaması salgının kontrol altına alınmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle kaderciliğe neden olan faktörlerin belirlenmesi ve bu çerçevede kaderci inançlar ile mücadele edilmesi salgınla mücadele kapsamında büyük önem taşımaktadır.Keywords : Sağlık Psikolojisi, Kadercilik, Sağlık, Covid-19, Önleyici Davranış