- Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi
- Vol: 8 Issue: 4
- Gelişmişlik Göstergelerine Göre İnsani Kalkınmaya Dayalı Gruplamanın Temsil Gücü: Bir Uygulama...
Gelişmişlik Göstergelerine Göre İnsani Kalkınmaya Dayalı Gruplamanın Temsil Gücü: Bir Uygulama
Authors : Ayşe Nur Çiftçi, Muhammet Atalay
Pages : 113-130
View : 23 | Download : 5
Publication Date : 2019-12-15
Article Type : Other
Abstract :Yaklaşık otuz yıldır ülkelerin gelişmişlik karşılaştırmalarında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı "UNDP” tarafından hazırlanan "insani gelişmişlik endeksi” yaygın olarak kullanılmaktadır. Endeks değerine göre de ülkeler, gelişmişlik düzeylerine göre gruplandırılmaktadır. Hem endeks değerleri hem de gelişmişlik grupları, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından her yıl düzenli olarak yayınlanmaktadır. Bu çalışmada, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın İnsani Gelişme Raporu içerisinde sunulan gelişmişlik göstergelerine göre ülkelerin gelişmişlik gruplarına göre ayrışmanın istatistiksel olarak anlamlı olup-olmadığının sınanmasına odaklanılmıştır. Böylece söz konusu gruplamanın temsil gücü sorgulanmıştır. Sınama çalışmasında yöntem olarak parametrik testlerden ANOVA ve parametrik olmayan testlerden Kruskal Wallis analizleri kullanılmıştır. Toplam yirmi beş gelişmişlik göstergesine ilk olarak normallik ve varyans homojenliği testleri uygulanmıştır. Her iki testten de geçen gösterge sayısı birdir. Yirmi dört gösterge ise bu testlerden en az birisinden geçememiştir. Normal dağılım ve varyans homojenliği testlerinden geçemeyen yirmi dört göstergeye göre gelişmişlik grupları arasında en az bir defa ayrışmanın olup-olmadığı Kruskal Wallis testi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular bu yirmi dört göstergenin tamamında en az iki grup arasında ayrışmanın olduğunu göstermiştir. Normallik ve varyans homojenliği testlerinden geçen bir göstergeye göre ise gelişmişlik grupları arasında ayrışma olup olmadığı ANOVA ile analiz edilmiştir. Bu göstergeye göre de gelişmişlik düzeylerinin tamamında ayrışmanın varlığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla insani gelişmişlik endeksine göre ülkelerin dört grupta ayrılması, yirmi beş göstergeye göre istatistiksel olarak anlamlıdır. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın gerçekleştirdiği gelişmişlik sınıflandırmasının bu yirmi beş göstergeye göre temsil gücü olduğu savunulabilir.Keywords : insani gelişme, istatistik, anova, kruskal-wallis, kalkınma ekonomisi