- Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi
- Vol: 8 Issue: 1
- Osmanlı Devletinde Beledi Hizmetlerde Kurumsallaşma Süreci: Erken Dönem ve Tanzimat Yılları
Osmanlı Devletinde Beledi Hizmetlerde Kurumsallaşma Süreci: Erken Dönem ve Tanzimat Yılları
Authors : Yücel Öztürk
Pages : 259-272
View : 12 | Download : 5
Publication Date : 2019-03-01
Article Type : Other
Abstract :Çalışmada Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan itibaren hayat alanlarını kolay yaşanılır hale getirmek, insan huzuruna katkı sağlamak üzere yürütülen beledi hizmetler ve bu hizmetlerin kimler ve hangi müesseseler tarafından yürütüldüğü ile örgütsüz yapıdan kurumsallaşma boyutuna geçiş aşamalarının ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu kapsamda devletin, toplumun ciddi bir dönüşüm sürecine girmesiyle oluşan beledi yapılanma ve hizmetlerinin tarih içindeki yeri; sosyal, iktisadi, kültürel ve modernite bağlamında değerlendirilmiştir. Özellikle Osmanlı Devleti’nin gerileme dönemine girdiği süreçte dış güçlerin etkileri ile ortaya çıkan reformların belediyeciliğe olan yansımaları dikkate alınmaya çalışılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda yerel yönetim temelinde belediyecilik anlayışı, Geleneksel Dönem (Erken Dönem), Tanzimat Sonrası Dönem ve Cumhuriyetin ilk yıllarından bugüne kadar olan süreç olmak üzere üç ana başlıkta değerlendirilebilir. Bu çalışmada ise Geleneksel Dönem olarak adlandırdığımız Tanzimat Öncesi (Erken Dönem) ve Tanzimat Sonrası dönem beledi yapılanma ve hizmetleri ele alınmıştır. Osmanlı Devleti’nde Erken dönem beledi uygulamaları örgütsüz ve kurumsal yapılanmadan uzak olduğu ancak bugünkü belediye faaliyetlerinin temelini oluşturmuştur. Tanzimat sonrasında ise ülkenin gelişimine paralel olarak değişen beledi yapılanmalara bakıldığında, gelişim ve kurumsallaşmanın dışarıdan gelen zorlamaların yarattığı idari ve toplumsal baskılar neticesinde oluştuğu söylenebilir. Osmanlı Devleti’nin yıkılış ve savaş yılları sürecinde, belediye kavramının, kentlerin gelişmişliği ve gelirleri ile doğrudan bağlantılı olduğu düşünüldüğünde gelişkin kurumsallaşmış teşkilat ve hizmet anlayışının olmadığı görülür.Keywords : osmanlı devleti, belediye, idari yapılanma, kadı, vakıf, lonca