CİLALI İBO: YOKSULLUĞUN "PELTEK" HALİ
Authors : Hacer Aker
Pages : 231-258
Doi:10.32001/sinecine.869168
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2021-10-08
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışma, Türk komedi sinemasının öne çıkan figürlerinden Cilalı İbo tiplemesine odaklanıyor. Tiplemeye ait alanyazında beliren boşluk, çalışmanın temel motivasyonunu oluşturuyor. "Örnek olay” (case study) yaklaşımı üzerinden tasarımlanan çalışma, tiplemeyi derinlemesine/boylamsal olarak incelemeyi ve tipleme dolayımıyla inşa edilen temsil üzerinden yoksulların gündelik direnme biçimlerine yönelik çıkarımda bulunmayı amaçlıyor. Mevcut konuyu daraltıp netleştirme ve araştırılabilir bir problem haline getirme gerekliliği dolayısıyla da şu temel soruyu soruyor: Cilalı İbo, gündelik yaşamında siyasi süreçlere nasıl katılır ve bu katılım biçimleri hangi kavramlar ışığında listelenebilir? Söz konusu problem cümlesinin sınırlılıkları ölçeğinde üç düzey üzerinden tasarımlanan çalışma ilk iki düzeyde, yoksulluk, gündelik hayat, gündelik direniş ve komik olanın düşünsel izlekleri üzerine kurulan teorik hattı takip ediyor. Son düzeyde ise örnekleme alınan filmleri metaforik ve metonimik okumaya tabi tutuyor. Elde edilen bulgular, Cilalı İbo’nun, yetişkini çocuklaştırarak, çocukluk yılları tasasızlığına geri dönme arzusunu ortaya koyuyor. Böylece tipleme, yalnızca kendi içinde bir korunma gereksinimi değil, çocuk öz nitelikleri ve ayrıcalıklarını da yetişkin yaşa aktarmış oluyor. "Pelteklik” dolayımıyla açığa çıkan bu "oluş/haline geliş”, ana dilin göçebeleştirilmesi ve insanlar arasındaki ilişkilerin alışıldık uyumunun aşınmaya uğratılmasına zemin hazırlıyor. Cilalı İbo tiplemesi/filmleri üzerine yazılan metinlerin sınırlı sayıda ve değini boyutunda olması, çalışmayı anlamlı kılıyor.Keywords : Cilalı İbo, Gündelik hayat, Yoksulluk, gündelik direniş, yapıçözüm