- Selçuklu Medeniyeti Araştırmaları Dergisi
- Issue: 2
- AN INTERPRETATION OF SOME SELJUK, ATABEG AND AYYŪBID MINA’I, LUSTRE AND UNDER-GLAZE PAINTED DEPICTIO...
AN INTERPRETATION OF SOME SELJUK, ATABEG AND AYYŪBID MINA’I, LUSTRE AND UNDER-GLAZE PAINTED DEPICTIONS AS PROVIDING A RECORD OF TYPES OF 12TH AND 13TH CENTURY CYPHER MACHINES EMPLOYED FOR CODED COMMUNICATIONS
Authors : Terrance Michael Duggan
Pages : 257-297
View : 14 | Download : 3
Publication Date : 2017-12-27
Article Type : Research
Abstract :Bu makale, çağdaş sanat tarihi literatüründe ve müze kataloglarında sıklıkla ‘güneş’, ‘güneş parlaması’ ‘yıldız’ ya da ‘ışınları olan rozet’ olarak tanımlanan bir motifin (güneşe benzemesine rağmen), 12-13. yüzyıllarda Selçuk, Atabey ve Eyyubi topraklarında uygulanan haberleşme/istihbarat sistemi içinde kullanılan bir şifre makinesinin betimlemesi olabileceğini önermektedir. Bu tip bir aracın betimlerini ‘güneş’ motifinden ayrılan belirli özellikler bulunmaktadır: Üç diskten oluşan araç motifte de iç içe üç dairesel form ile betimlenir: sıklıkla yüz (insan ya da büyük kedigil) tasviri olan, bazen düşeyde bir işaret imi bulunan ve dış çepherde bir sıra daire motifi bulunan bir merkezi daire; bundan çıkan ve aracın ışınları/işaret imlerini iki farklı seviyede (iç/üst ve dış/alt grup) ayıran daha geniş bir çember; ve dışta disk benzeri bir çerçeve. Bazı ışınların sivri uçları bu çerçeveden dışarı taşarak dış diskte okunması gereken harflere/rakamlara işaret eder. Aracın betimi olduğu önerilen motif, yüksek seviyeli haberleşme sistemi ile ilişkili kompozisyonlarda gözlenmektedir. Motifin bulunduğu seramik kaplarda, şifreli mesajları betimleyen kutu sıraları ile ışıklı sinyal araçları ve barid sisteminin elemanlarının tasvirleri de yer almaktadır. Bu nedenle bu motifin güneş tasviri ya da güneş ışınlarını yansıtan bir nesne olarak tanımlanması yerine şifre makinesi tasvirleri olarak yorumlanması düşünülebilir. Bu araç sultanın barid teşkilatı tarafından, atlı haberciler (kasıd), posta güvercinleri (haman) ve daha da önemlisi özel sinyal araçları ile yansıtılan ışıklı mesajları şifrelemek ya da gelen şifreli mesajların okunması amacı ile kullanılmış olsa gerektir ve olasılıkla 12-13. yüzyıllar boyunca, Moğol istilalarına kadar kullanılmıştır.Keywords : Selçuk şifre makinesi, barīd-istibarat, haberleşme