DEDE KORKUT’UN DİLİ
Authors : Dilek HERKMEN
Pages : 41-58
Doi:10.21563/sutad.1052197
View : 11 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-17
Article Type : Research
Abstract :Dede Korkut hikâyelerinin Ḳitāb-ı Dedem Ḳorḳud ʻAlā Lisān-ı Tāʼife-i Oġuzān (Dresden nüshası) ve Ḥikāyet-i Oġuz-nāme-yi Ḳazan Beg ve Ġayrı (Kazan nüshası) adlarını taşıyan iki nüshası bulunmaktadır. Ses ve şekil özellikleri dikkate alınarak Eski Anadolu Türkçesi eserleri arasında değerlendirilen Dede Korkut hikâyelerinin dili hakkında araştırmacılar değerlendirmeler yapmışlardır. Dede Korkut hikâyelerinin Doğu Anadolu ve Azerbaycan sahasını yansıttığı; Oğuz-Kıpçak dil özellikleri gösterdiği ifade edilmiştir. 15-16. yüzyıllarda yazıldığı tahmin edilen Dede Korkut hikâyelerinin dili için yapılan değerlendirmelere leksikolojik araştırmalar katkı sağlayacaktır. Bu amaçla Dede Korkut hikâyelerinin söz varlığına ait sözcüklerden genel Türkçe sözlükte yer almayıp sadece Anadolu ağızlarında yaşayanlar tespit edilmiştir. Tespit edilen bu sözcükler Anadolu ağızlarının sınıflandırılmasında kullanılan ölçütlere göre değerlendirilmiştir. Eski Anadolu Türkçesinin ağızları tasniflerinde belirlenen ölçütlere göre Dede Korkut metninin ses ve şekil özellikleri bakımından Orta Anadolu, Orta ve Batı ağızlarının özelliklerini yansıttığı ve Azerbaycan sahası özelliklerini gösterdiği anlaşılmaktadır. Dede Korkut hikâyelerinin Anadolu ağızlarında yaşayan söz varlığının ise Orta Anadolu, Batı Anadolu, Batı ve Orta Karadenizi de içine bir alana yayıldığı görülür.Keywords : Eski Anadolu Türkçesi, Dede Korkut, Anadolu ağızları, söz varlığı, Eski Anadolu Türkçesi, Dede Korkut, Anadolu ağızları, söz varlığı