- Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 51
- MANZUM MENZİLNÂME TÜRÜNE BİLİNMEYEN İKİ ÖRNEK: PÎRÎZÂDE MEHMED SÂHİB VE SEYYİD MEHMED HÂKİM’İN MENZİ...
MANZUM MENZİLNÂME TÜRÜNE BİLİNMEYEN İKİ ÖRNEK: PÎRÎZÂDE MEHMED SÂHİB VE SEYYİD MEHMED HÂKİM’İN MENZİLNÂMELERİ
Authors : Zahide Efe
Pages : 339-361
Doi:10.21563/sutad.984806
View : 17 | Download : 7
Publication Date : 2021-04-30
Article Type : Research
Abstract :Klasik Türk edebiyatı geleneği dâhilinde vücut bulan mesâir, sahilnâme, seyahatnâme ve bilâdiyye gibi yerleşim yerleri hakkında yazılan türlerden biri de menzilnâmelerdir. Menzilnâmeler, çeşitli yerleşim yerleri arasında yapılan yolculuklarda konaklanılan menziller hakkında kaleme alınmış eserlerdir. Edebiyatımızda bu türde yazılan eserlerin büyük bir çoğunluğu hac menzilnâmesi olup hac yolculuğu esnasında konaklanılan menziller hakkında bilgi vermektedir. Ancak Mehmed Sâhib ve Hâkim Efendi tarafından kaleme alınan ve çalışmamızın da mihverini oluşturan eserler, muhteva itibarıyla birer hac menzilnâmesi olmayıp biri İstanbul-Selanik, diğeri ise İstanbul-Trapoliçe arasında yer alan menzilleri ihtiva etmektedir. Selanik Menzilnâmesi Sâhib Efendi’nin (öl. 1162/1749) Selanik kadısı olarak atanması üzerine çıkmış olduğu yolculuktaki konakladığı menziller üzerine kaleme alınmıştır. Eser, kaside nazım şekliyle yazılmış olup 80 beyitten müteşekkildir. Şair, Küçükçekmece’den başlayarak Selanik’e kadar 22 menzilin ismini zikretmiştir. Trapoliçe Menzilnâmesi ise 18. yüzyıl şair ve tarihçilerinden Hâkim Efendi (öl. 1184/1770) tarafından kaleme alınmıştır. Kıt‘a nazım şekliyle yazılmış olan bu menzilnâme, 17 beyittir. Eserde Çekmece’den başlayarak Trapoliçe’ye kadar olan 25 menzilin ismi ayrıntıya girilmeden sanatlı bir üslupla zikredilmiştir. Bu çalışmada öncelikle menzilnâme türü ve bu türde yazılmış olan eserler hakkında bilgi verilmiş, ardından Selanik ve Trapoliçe menzilnâmelerinin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durularak birtakım değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışmanın sonunda ise iki eserin çeviri yazılı metnine yer verilmiştir.Keywords : Klasik Türk Edebiyatı, Menzilnâme, Pîrîzâde Mehmed Sâhib, Seyyid Mehmed Hâkim