- Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 51
- HAREZM TÜRKÇESİNDE NADİR KULLANILAN FİİLDEN İSİM YAPMA EKLERİ
HAREZM TÜRKÇESİNDE NADİR KULLANILAN FİİLDEN İSİM YAPMA EKLERİ
Authors : Menşure AŞCI
Pages : 213-251
Doi:10.21563/sutad.984650
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2021-04-30
Article Type : Research
Abstract :Söz yapımı, bir dilin zenginliğinin göstergelerinden biri kabul edilir. Dünyanın herhangi bir dili söz yapımı konusunda mahir ise o dilin "gelişmiş, üretken” olduğu söyleyebilir. Dildeki kavram ve eylemlerin, yardımcı ögelerin biçimsel olarak gösterilebilmesi sözlerle mümkün olduğundan, bir dil her dönemde yeni sözler türetmelidir. Eklemeli bir dil olan Türkçede söz yapımı için yapım ekleri ana karakterler durumundadır. Türkçe yapım ekleri açısından dünyanın en üretken dillerinden biridir. Türkçede söz türetmek için kullanılan dört türlü yapım eki vardır: İsimden isim yapma ekleri, isimden fiil yapma ekleri, fiilden isim yapma ekleri ve fiilden fiil yapma ekleri. Bu çalışmada, Türkçenin tarihî dönemlerinden olan Harezm Türkçesinde nadir kullanılan fiilden isim yapma ekleri incelenmiştir. Harezm Türkçesi, Türk dili tarihinde eserler açısından en şanslı dönemlerdendir. Bu dönem gerek mensur gerekse manzum ve sözlük hüviyetinde, dönemin dil hususiyetlerini, dil bilgisi özelliklerini, kelime hazinesini, cümle yapısını; kısacası bir dilin incelenmesi için gereken bütün malzemeye sahip bir dönemdir. Dönemin en hacimli ve kelime hazinesi olarak en zengin eserleri olan Nehcü’l-Ferâdis, Kısasü’l-Enbiyâ, Hüsrev ü Şîrîn ve Mu’înü’Mürîd üzerinde yürüttüğümüz çalışmamızda; bu eserlerde nadir kullanılan fiilden isim yapma ekleri tespit edilmiş, bu yapım eklerinin tarihî seyri ve eserlerde ne şekilde kullanıldıkları gösterilmiştir. Abstract WordKeywords : Harezm Türkçesi, şekil bilgisi, söz yapımı, fiilden isim yapma ekleri