XVI. YÜZYILDA KONYA ŞEHİR EKONOMİSİ
Authors : Doğan Yörük
Pages : 353-379
Doi:10.21563/sutad.374859
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2017-11-30
Article Type : Research
Abstract :Türkiye Selçuklularının ve Karamanlıların başkenti olan Konya XV. yüzyılın ortalarına doğru şiddetlenmeye başlayan Osmanlı-Karaman mücadelelerinden büyük ölçüde etkilenmiş, bir yandan nüfus kaybına, bir yandan da tahribata uğramış, bünyesindeki pek çok vakıf eser harap hale gelmiştir. Bölgede, Osmanlı egemenliğinin tesis edilmesiyle birlikte siyasi belirsizlik yerini istikrara bırakmış, idari yapılanma içinde Karaman eyaletinin merkezi kabul edilmiş, başına atanan şehzadeler ve paşalar üzerinden merkezi yönetime eklemlenmiştir. Üzerinde konumlandığı Anadolu’nun en işlek yol güzergâhlarından biri olan sağ kol ile doğu-batı eksenindeki ticaret ve hac kervanlarının uğrak yeri olmuş, böylelikle Osmanlı gibi büyük bir organizasyonun merkezinde yer alarak, siyasi ve ticari etkinliğini arttırabilmiştir. Öyle ki çok sayıda pazar, iş hanı ve çarşıların içinde onlarca farklı meslek kollarının icra edildiği bir şehir hüviyetine bürünmüştür. Bu durum şehirde üretilen malların ve hizmetlerin vergilendirilmesiyle ortaya çıkan toplam vergi gelirlerine de sirayet etmiştir. Ne var ki vergi geliri miktarı yüzyılın başları ile sonları arasında yükselme yerine düşme eğilimi göstermiş, bu da vergi kalem ve ünitelerinin tahrirlere yazım biçiminin farklılığının yanında, şehirdeki sosyal ve ekonomik faaliyetlerin daralma gösterdiği şeklinde yorumlanabilecek bir tavır almıştır. Vergi gelirleri kendi içinde sanayi, hizmet ve tarım sektörü olmak üzere üç gruba ayrıldığında, hizmet sektörünün Konya şehir ekonomisinde başı çektiği anlaşılmaktadır. Şehirlerde hâkim faaliyet alanının sanayi ve hizmet sektörü olması beklenmekle birlikte özelde Karaman eyaleti, genelde Osmanlı şehirlerinde tarım sektörü de görülebilmektedir.Keywords : Osmanlı şehirleri, Karaman eyaleti, vergi, çarşı, pazar, mukataa