- Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 42
- EDEBİ METİNLERDE AĞIZ KULLANIMI: BEKİR YILDIZ ÖRNEĞİ
EDEBİ METİNLERDE AĞIZ KULLANIMI: BEKİR YILDIZ ÖRNEĞİ
Authors : Gülbeyaz Göztaş
Pages : 113-134
Doi:10.21563/sutad.359655
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2017-11-30
Article Type : Research
Abstract :Ağızlar, fonolojik, morfolojik, sentax, söz varlığı açısından çeşitli farklarla standart dilden ayrılan konuşma biçimleridir. Standart dil ile yazılan eserlerde çeşitli sebeplerle ağızlara yer verildiği görülmektedir. Metinlerde ağız kullanımı, Toplumcu-Gerçekçi yazarlar tarafından tercih edilmiştir. Ağızlar, işlenen olayın gerçekçiliğini ve okur karşısındaki etkisini arttırması, toplumla arasındaki bağı göstermesi amacıyla metinlerde kullanılmıştır. Bu çalışmada, Bekir Yıldız’ın hikâyelerinde kullandığı ağızlar incelenmiştir. Metinler, standart dille yazılmış, diyaloglarda ve iç monologlarda ağız kullanılmıştır. Fişlenen malzeme fonoloji, morfoloji, sentax ve söz varlığı başlıkları altında incelenmiştir. Kullanılan ağız, Leyla Karahan’ın sınıflandırmasına göre Doğu Grubu Ağızıdır. Yazarın doğuda geçen hikâyelerinde ağızlara rastlanmış, fakat kent yaşamında, özellikle Almanya yolcusu olan kahramanların dilinde rastlanmamıştır. Metinlerde fonolojik ve morfolojik açıdan bölgeye özgü tipik ağız özelliği barındıran malzemenin yanı sıra, söz varlığı açısından ilgi çekici, yöreye özgü yerel sözcükler, deyim ve atasözleri, dualar, beddualar, yemin ifade eden kalıplar, ünlemler, argo sözler yer almaktadır. Derleme Sözlüğü, Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler Sözlüğünden yararlanılarak verilerin Doğu Grubu Ağızlarının konuşulduğu bölgelerde yaygın biçimde kullanıldığı tespit edilmiştir. Edebi metinlerde ağız kullanımı, ağız derlemelerine ait bir doküman olarak incelenebilir. Bu tip çalışmalar Derleme sözlüğüne katkı sağlayacaktır. Almanya’da geçen hikâyelerde bulunmayan ağız ve değişen söz varlığı toplumsal yapı ve dildeki değişmeleri göstermektedir.Keywords : Edebi metin, hikâye, ağız, Bekir Yıldız