- Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 41
- TÜRKİYE TÜRKÇESİ DUYU FİİLLERİNDE ANLAM VE KELİME SIKLIĞI İLİŞKİSİ
TÜRKİYE TÜRKÇESİ DUYU FİİLLERİNDE ANLAM VE KELİME SIKLIĞI İLİŞKİSİ
Authors : Erkan Hirik
Pages : 53-74
Doi:10.21563/sutad.317760
View : 11 | Download : 3
Publication Date : 2017-05-31
Article Type : Research
Abstract :Dildeki kelimeler, doğası gereği anlam alanlarını geliştirir, değiştirir ya da yok eder. Tüm bu anlam olaylarının çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Kişinin zihin sürecinde gerçekleşen her türlü fiile mental fiil denir. Algılama sürecini başlatan duyu fiilleri, mental fiillerin bir türü olarak kabul edilir. Duyu fiilleri mental sürecin başlatıcısı olması nedeniyle oldukça sık kullanım alanına sahiptir. Dildeki kelimelerin anlam alanlarının değişmesine neden olan etkenlerden birisi kullanım sıklığıdır. Kelimeler dilde işlek bir şekilde kullanıldıkça çokanlamlı hâle gelirler. Duyu fiilleri de her mental süreçte başlatıcı olduklarından sıklıkla kullanılmaktadır. Beş alt türden oluşan duyu fiillerinin her biri elbette aynı sıklıkta kullanılmazlar. Görme, işitme, tat alma, dokunma ve koku alma duyu fiillerinin dilde kullanım oranları birbiriyle eşit değildir. Örneğin, insan için daha önemli olan görme duyusunu ilgilendiren fiiller dilde daha çok kullanılmakta, bu nedenle bu fiiller çokanlamlı hâle gelmektedir. Bu çalışmada Türkiye Türkçesinde kullanılan duyu fiilleri oluşturulan derlemde taranmış ve bu fiillerin kullanım sıklığı ile çokanlamlılığı arasındaki ilişki değerlendirilmiştir.Keywords : Sıklık, duyu fiilleri, anlam, çokanlamlılık, mental fiiller