- Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 16
- Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi ve Bir Uygulama
Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi ve Bir Uygulama
Authors : Yavuz Bayrm
Pages : 69-93
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2004-12-01
Article Type : Other
Abstract :Türk edebiyatında karşılaştırmalı edebiyatla ilgili birçok akademik çalışma bulunmasınarağmen; karşılaştırmalı edebiyat, kuramsal anlamda yeterince bilinmeyenaraştırma yöntemleri arasındadır. Bu makalede önce karşılaştırmalı edebiyat terimiüzerinde durulmuştur. Karşılaştırmalı edebiyatın tarihî gelişimi, temsilcileri, diğer yöntemlerleilişkisi ve en önemli niteliklerinden sonra, Türk edebiyatında karşılaştırmalıedebiyat yöntemiyle ilgili çalışmalardan bahsedilmiştir. Makalenin ikinci bölümünde, ilkbölümdeki verilere ve kuramsal bilgilere dayanılarak, Bâkî ile Taşlıcalı Yahyâ Bey’e aitiki gazelin karşılaştırmalı tahliline yer verilmiştir. Makalede bu iki gazel şu açılardankarşılaştırılmışlardır: şairler, edebî çevre ve dönem, dış yapı (şekil) özellikleri, iç yapı(içerik; konu, bakış açısı, ana ve ara fikirler), dil ve üslûp, edebî sanatlar. Gazellerleilgili incelemeler, önce iki sütun hâlinde verilmiş; ardından bu veriler, ‘benzerlikler’ ve‘farklılıklar’ başlıkları altında ayrıca değerlendirilmişlerdir. Çalışma sonunda, iki şiirarasındaki en yoğun benzerliğin dil (lehçe, şive, ağız) ve dış yapı (şekil) özellikleri açısındansöz konusu olduğu görülmüştür. En zayıf benzerlik ise "konu, ana fikir, ara fikirler”gibi içerikle ilgili hususlarda gözlemlenmiştir. Sonuçta iki şiir arasındaki benzerliklerinfarklılıklardan çok daha fazla olduğu anlaşılmıştır.Keywords : Karşılaştırmalı edebiyat, divan şiiri, Bâkî, Taşlıcalı Yahyâ