- Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi
- Issue: 9
- HÜLÂGÛ HAN DÖNEMİNDE ANADOLU’DA GÖREV YAPAN MOĞOL KOMUTANLARI
HÜLÂGÛ HAN DÖNEMİNDE ANADOLU’DA GÖREV YAPAN MOĞOL KOMUTANLARI
Authors : Mustafa Akkuş, Büşra Bağci
Pages : 150-171
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2018-12-21
Article Type : Research
Abstract :Mo ğ olların 1251 yılında düzenledikleri büyük kurultayda Batu Han’ın da desteğini alarak Büyük Han se ç ilen Meng ü Han (1251-1259), idareyi ele aldıktan sonra ü lkesinde yeni d ü zenlemeler yapmıştır. Mengü Han; merkezi otoriteyi güçlendirmek ve doğuda da batıda da sınırları genişletebilmek için kardeşlerinden Kubilay’ı Çin’e, Hülâgû’yü Batı’ya İslam Dünyası üzerine göndermiştir. Türkistan ve İran topraklarını geçerek Bağdat önlerine gelen Hülâgû, Abbasi Halifeliğini yıkarak İran, Irak, Azerbaycan ve Suriye topraklarının bir kısmını da içine alan geniş bir coğrafyada İlhanlı devletini kurmuştur. Büyük Han’a bağlı olan İlhanlı Devleti, Mısır dışında kalan tüm İslam toprakları üzerinde hâkimiyetini sağlamıştır. Daha önce Moğol istilasına uğrayan Anadolu da ise Moğol tahakkümü şiddetini arttırmıştır. Hülâgû Han’ın Suriye’de hâkimiyet mücadelesi daha önce istila edilen Anadolu’daki Moğol etkisinin uc bölgelere kadar hissedilmesine sebep olmuştur. Hülâgû Han Anadolu’ya atadığı komutanlar ve vergi memurları ile burada İlhanlı hâkimiyetini tesis etmiştir. Türkiye Selçuklu Devletin’de Moğol tahakkümünün başlamasıyla birlikte, İlhanlılar tarafından Anadolu’ya birçok komutan gönderilmiştir. Komutanlar bulundukları bölgede Moğol karşıtı gruplarla mücadele ederek, İlhanlı hâkimiyetini tesis etmişler, halkı Moğollara itaat etmeye zorlamışlardır. Bu amaçla da Moğol karşıtı birçok kişiyi katledip, şehir ve bölgeleri yağma ve talandan geri kalmamışlardır. Bu çalışmamızda; öncelikle Anadolu’nun istilasında görev alan Moğol komutanları; Çurmagun Noyan, Elçigiday Noyan, Baycu Noyan, Yasavur Noyan, Hoca Noyan, Engürek Noyan gibi önemli Moğol Noyanların faaliyetlerini anlattık. Akabinde ise Hülâgû Han döneminde Anadolu’ya gönderilen veya burada görev yapan Alıncak Noyan, İlkan Noyan Nabşi Noyan ve Uruktu Noyan hakkında dönemin kaynaklarının sunduğu bilgilerle ayrıntılı zikredilmeye çalışılmıştır. Bu komutanların Anadolu’da yapmış olduğu faaliyetlerine, zulümlerine, katliamlarına ve yağmalarını ele aldık. Ayrıca Anadolu Selçuklu Devleti’nin idari, askeri ve ekonomik alandaki yöneticiler ve emîrlerin birlikte yürüttüğü faaliyetler zikredilerek, bu durumun Anadolu Selçuklu devleti ve Müslüman Anadolu halkı üzerindeki etkilerine değinilmiştirKeywords : Moğollar, İlhanlılar, Hülâgû Han, Anadolu, Moğol Komutanları