- Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
- Vol: 26 Issue: 3
- Ali Haydar Efendi’de Vâkıfın Şartları (Şart-ı Vâkıf)
Ali Haydar Efendi’de Vâkıfın Şartları (Şart-ı Vâkıf)
Authors : Ahmet Akman
Pages : 45-86
Doi:10.15337/suhfd.485127
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2018-12-28
Article Type : Research
Abstract :Klasik fıkıh kitaplarının kendi sistematiği içerisinde ele alınan vakıflar konusu, 19. Yüzyıl sonlarına doğru meydana gelen kanunlaştırma anlayışının da etkisiyle daha yerli ve islâm hukukuna dayalı kanun yapma düşüncesi ile yapılan bazı çalışmalar arasında yerini almıştır. Bu meyanda Osmanlı ve Mısır’da yapılan son derece değerli çalışmalar olmuştur. Bunlardan özellikle Ömer Hilmi’nin yazmış olduğu " İthâfü’l-Ahlâf fi Ahkâmi’l-Evkâf ” ile, Mısır’da Kadri Paşa’nın hazırladığı " Kânunu’l-Adl ve’l-İnsâf fi’l-Kâzâi alâ Müşkilâti’l-Evkâf ” resmi olarak yürürlüğe girmemiş olsalar da, uygulamada kendilerinden yargıda ve diğer alanlarda istifade edilmiştir. Onlardan daha sonra ve özellikle Ömer Hilmi’nin kitabına vurgu da yaparak, öncekilerin eksiklerini ve zaman içerisinde oluşmuş güncelleme ihtiyacını da karşılamak üzere Mecelle şârihlerinden Ali Haydar Efendi, " Tertîbü’s-Sunûf fi Ahkâmi’l-Vukûf ” adlı diğerlerinden daha kapsamlı eserini kaleme almıştır. Ele aldığımız vâkıfın şartları bahsi de kitaplarda konunun ilgilendirdiği alanlara göre farklı yerlerde ele alınmış olmakla birlikte, ağırlıklı olarak müstakil iki fasılda işlenmiştir. Başta " Tertîbü’s-Sunûf ” olmak üzere bahsettiğimiz diğer iki kitapla da mukayese edilerek, ilgili hukuki literatürün de yardımıyla şart-ı vâkıf konusu ele alınmıştır. Vakıf kurucusunun şartlarının şer’i hükümlere uygun olması aranmakla beraber, bazı hallerde şartların geçersiz addedilerek vakfın devamına imkan veren veya maslahat gereği şartlara uyulmaması mümkün olan haller ortaya konulmaya çalışılmıştır.Keywords : İslâm-Osmanlı Vakıf Hukuku, Şart-ı Vâkıf, Batıl Şart, Hukuki İşlem