- Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: Special Issue: Amasya Special Issue
- 19. YÜZYILDA VE 20. YÜZYIL BAŞLARINDA AMASYA KENT MERKEZİNDE YEŞİLIRMAK ÜZERİNDE BULUNAN VE GÜNÜMÜZE...
19. YÜZYILDA VE 20. YÜZYIL BAŞLARINDA AMASYA KENT MERKEZİNDE YEŞİLIRMAK ÜZERİNDE BULUNAN VE GÜNÜMÜZE ULAŞAMAYAN SU YAPILARI
Authors : Duygu KALKAN AÇIKKAPI
Pages : 97-127
View : 12 | Download : 2
Publication Date : 2022-09-30
Article Type : Research
Abstract :Amasya kentinin ortasından geçen Yeşilırmak, kıyısında bulunan verimli arazileri sulamak ve yerleşim yerlerinin ihtiyacı olan suyu karşılamak amacıyla bir kaynak görevi görmüştür. Bu su kaynağının verimli bir şekilde kullanılabilmesi ve su gücünden yararlanmak için zaman içerisinde kıyılara ve ırmağın üzerine suyu kaldırma ve taşıma amaçlı yapılar inşa edilmiştir. 20. yüzyılın ortalarına kadar izi sürülebilen bu yapıların zamanla teknolojik açıdan daha gelişmiş işlevlere sahip yapılarla yer değiştirmesi, bağ ve bahçelerin yerlerini başta konut olmak üzere çeşitli kentsel fonksiyon alanlarına bırakması ve taşkınların can ve mal kayıplarına neden olması sonucunda ırmak üzerinde bulunan bu yapılar kaldırılmıştır. Bu çalışmada incelenen su yapıları; su dolapları, su değirmenleri ve su bentleridir. Kentte zaman içerisinde ve ihtiyaçlar doğrultusunda inşa edilen ve günümüze ulaşamayan bu su yapılarının 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın ortalarına kadar gelen süreçte kentin doğal ve yapılı çevresinin oluşumuna yaptığı katkıyı, kent ve yerel halk için önemini, kente gelen seyyahların, yerel tarihçilerin ve devlet arşivlerinin sunmuş olduğu belgeler ışığında incelemek ve fotoğraf arşivlerinden yararlanarak sunmak amaçlanmıştır. Çalışmanın başlıca kaynakları Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi ve Cumhuriyet Arşivi’nden elde edilen belgeler, yerel tarihçilerin kente ilişkin kayıtlarının yer aldığı ve Amasya Belediyesi Kültür Yayınları aracılığıyla günümüz Türkçesine çevrilen eserler, seyahatnameler, İBB Atatürk Kitaplığı ve Fonds Albert Gabriel INHA, Médiathèque du Patrimoine et de la Photographie fotoğraf arşivleridir.Keywords : Su değirmenleri, su dolapları, su bentleri, kent tarihi, Yeşilırmak, Amasya.