- Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 5
- İbni Yahyâ ve Hikâyât-ı Avrat Adlı Manzum Eseri
İbni Yahyâ ve Hikâyât-ı Avrat Adlı Manzum Eseri
Authors : Talha DİLBEN
Pages : 47-77
View : 18 | Download : 3
Publication Date : 2019-06-25
Article Type : Research
Abstract :Anadolu’da özellikle XIV. ve XV. yüzyıllarda birçok dinî mesnevi kaleme alınmıştır. Epik ve didaktik yönleri olan bu dinî mesneviler çoğunlukla Süleyman Çelebi’nin Vesîletü’n-Necât adlı mevlidine iliştirilerek " destân, dâsitân, hikâye " gibi başlıklarla sayılarını tespit etmenin neredeyse imkânsız olacağı kadar fazla çoğaltılmış ve halk tarafından sevilerek okunmuşlardır. Bu mesnevilerin birçoğunun müellifi bilinmemekte veya bir müellif karmaşası yaşanmaktadır. Anadolu’da XIV. ve XV. yüzyıllarda yazılmış bu mesnevilere nispeten benzeyen Hikâyât-ı Avrat adlı manzum bir eser vardır. Müellifi İbni Yahyâ olan ve yazılış tarihi bilinmeyen bu eser, erkeğin kadın üzerindeki haklarını anlatan ve birçok nüshası bulunan mensur metinlerin manzum bir varyantıdır. İbni Yahyâ, erkeğin kadın üzerindeki haklarıyla ilgili olan mensur metinleri görmüş ve eseri nazma çekmiş olmalıdır. Bu konudaki bütün mensur ve manzum eserlerde, Mirâc-nâmelerde yer alan, Hz. Muhammed’in Miraç gecesi cehennemdeki kadınları görmesi ve onların durumlarını anlatması olayı önemli bir yer tutmaktadır. Ayrıca anlatılanlar hadis-i şeriflere dayandırılmakta, rivayet eden kişinin ise Hazret-i Ali olduğu belirtilmektedir. Bu eserler yoluyla toplumda, aile içerisinde kadın ve erkek arasındaki ilişkilerin düzenlenmeye çalışıldığı, buna yönelik mesajlar verildiği açıktır. İbni Yahyâ tarafından yazılan manzum Hikâyât-ı Avrat ’ın, biri Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi’nde 19 Hk 3206/1 yer numarasıyla kayıtlı olan, diğeri de özel kitaplığımızda bulunan iki yazma nüshası vardır. Makalede, eserin mensur varyantlarla ilişkisi ele alınmış, Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi’nde bulunan nüsha daha düzenli bir nüsha olduğundan esas alınarak imlâ ve dil özellikleri verilmiş, çeviriyazılı metin oluşturulmuştur .Keywords : İbn-i Yahyâ, Hikâyât-ı Avrat, manzum, Mirâc-nâme