- Sayıştay Dergisi
- Issue: 123
- TÜRKİYE’DE VERGİ YÜKÜ VE EKONOMİK FAALİYET TÜRLERİ İLİŞKİSİ: PANEL VERİ ANALİZİ İLE BÖLGELERARASI KA...
TÜRKİYE’DE VERGİ YÜKÜ VE EKONOMİK FAALİYET TÜRLERİ İLİŞKİSİ: PANEL VERİ ANALİZİ İLE BÖLGELERARASI KARŞILAŞTIRMA
Authors : Özgür Mustafa Ömür
Pages : 141-172
Doi:10.52836/sayistay.1068441
View : 12 | Download : 4
Publication Date : 2022-02-04
Article Type : Research
Abstract :Devletler için verginin birçok mali, ekonomik ve sosyal amacı vardır. Ancak yükümlüler için kişisel karşılığının belirgin olmaması ve zorla alınması gibi nedenlerle bir yük olarak hissedilmektedir. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı yükümlülerin vergi uyumunun sağlanabilmesi ve kamu gelirlerinin optimum düzeyde toplanabilmesi için oldukça önemlidir. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı ilkesi, devletin vergileme yetkisini kullanırken sosyal adalet anlayışını göz ardı etmemesi amacıyla birçok ülke anayasasında olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda da yer almaktadır. Fakat Türkiye’de vergi yükünün bölgelerarası dağılımında ciddi dengesizlikler söz konusudur. Bu çalışmada, Türkiye’de bölgelerarası vergi yükü farklılıklarının nedenleri araştırılmaktadır. Bu amaçla vergi yükü yüksek olan bölgeler ile vergi yükü düşük olan bölgeler tespit edilerek bir gruplandırma yapılmakta ve daha sonra her iki bölge grubunda ekonomik faaliyet türleri, dış ticaret işlemleri, kayıtdışı istihdam oranları ve vergi sübvansiyonlarının vergi yükü üzerindeki etkisi panel veri yöntemi kullanılarak analiz edilmektedir. Analizlerden elde edilen sonuçlara göre, vergi yükü yüksek olan bölgelerde vergi sübvansiyonları ve kayıtdışı istihdam oranları vergi yükünü istatistiksek olarak anlamlı ve olumlu etkilerken, tarım sektörü olumsuz etkilemektedir. Vergi yükü düşük olan bölgelerde ise tarım sektörü, sanayi sektörü, hizmetler sektörü ve kayıtdışı istihdam oranları olumsuz etkilemektedir. Elde edilen sonuçlara göre, Türkiye’de tarım sektöründeki büyümenin vergi yükünü olumsuz etkilediği, buna karşın sanayi ve hizmetler sektörünün vergi yükü üzerindeki etkilerinin bölgelere göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştirKeywords : Vergi Yükü, Ekonomik Faaliyet, Kayıtdışı İstihdam, Vergi Sübvansiyonları, Dış Ticaret İşlemleri