- Sanat Tarihi Dergisi
- Vol: 31 Issue: 2
- İstanbul Minarelerinde Üçgenli Geçişli Pabuçlar: Mimari Dönemler İçinde Dağılımı Ve Özgünlük Durumla...
İstanbul Minarelerinde Üçgenli Geçişli Pabuçlar: Mimari Dönemler İçinde Dağılımı Ve Özgünlük Durumları
Authors : Serpil KALLE, Kemal Kutgün EYÜPGİLLER
Pages : 1487-1515
Doi:10.29135/std.1126746
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2022-12-31
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmayla; İstanbul’da fetihten cumhuriyetin ilanına kadar 1453-1923 yılları arasındaki süreçte yapılan minarelerde kaide ile gövde arasında geçişi sağlayan pabuç bölümünde kullanılan geçiş şekillerinden üçgenli geçişlerin geometrisi incelenmiş; farklı şekilde yenilenen, rekonstrüksiyonu ve restorasyonu yapılanlar tespit edilmiş, üçgenli geçişli pabuçlarda özgünlük sorunu oluşturan değişimler belirlenmiştir. Bu çalışma, daha önce sınırlı sayıda minareyle yapılan incelemelerden farklı olarak mevcut olan ve kaynaklarda fotoğrafları bulunan 1453-1923 tarihleri arasında inşa edilmiş İstanbul’daki tüm minareleri kapsayacak şekilde yapılmıştır. Minarelerin pabuç bölümü incelenmiş, tüm geçiş şekilleri ve üçgenli geçişli olanların geometrilerinin tespiti amaçlı çizimleri gerçekleştirilmiş, gruplara ayrılmış ve tablolar haline getirilmiştir. Bu tablolarda İstanbul Minareleri; cami ve mescit büyüklüklerine göre dört grup olarak ve Osmanlı Mimarisi Dönemleri içerisinde ele alınmıştır. İstanbul Minarelerinin günümüze kadar gelebilmesi; bakım, onarım ve korumanın tüm dönemlerde etkin olduğunu göstermektedir. İstanbul Minarelerinde özgünlük/değişmişlik durumu; ilk yapım tarihinden itibaren 1923 yılına kadar geçirdiği onarımlar ve 1923 yılından günümüze kadar yapılan onarım ve restorasyonlar sonucu oluşanlar olmak üzere iki farklı şekildedir. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde onarımlarda yapılan müdahaleler çoğu zaman devrinin izlerini taşıdığı için kolayca ayırt edilmekte, uzmanlara her dönemi ayrıntılı olarak görme olanağı sağlamaktadır. Cumhuriyet Dönemi’ndeyse her dönemin kendi içerisinde değerlendirilip korunması yönünde uygulamalar yerine, bazen ilk yapım dönemine döndürme eğilimi ağırlık kazanmış, böylece özgün olduğu dahi düşünülebilen yanıltıcı uygulamalar ortaya çıkmıştır. Üçgenli geçişli minare pabuçlarının, Cumhuriyet Dönemi başlangıcıyla bugünkü durumları arasındaki farklılıklar belirlenmiş, özgünlük sorunları değerlendirilmiştir.Keywords : İstanbul, Osmanlı Mimarisi, minare, pabuç, üçgenli geçiş, koruma