- Sanat Tarihi Dergisi
- Vol: 31 Issue: 1
- Antalya-Kaleiçi’nin Sivil ve Dini Mimari Örneklerinde Görülen Köşe Pahları ve Süslemeleri
Antalya-Kaleiçi’nin Sivil ve Dini Mimari Örneklerinde Görülen Köşe Pahları ve Süslemeleri
Authors : Serkan Kiliç
Pages : 397-427
Doi:10.29135/std.1004885
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2022-07-09
Article Type : Research
Abstract :Anadolu’da erken dönemlerden itibaren yerleşime sahne olan birçok kale yerleşiminin bugün için dar sokaklardan oluştuğu gözlemlenmektedir. Bu dar sokakların daha rahat bir şekilde kullanılabilmesi amacıyla, sokak köşelerinin dik açıyla değil de yan sokaktan gelenleri de görmek maksadıyla sokak köşelerin pahalandırılması söz konusudur. Sokak köşelerinde meydana getirilen köşe pahları, günlük kullanımda gerek insanların gerekse at arabaların geçişlerini kolaylaştırırken aynı zamanda yapıların da belli oranla tahrip olmasının da önüne geçmiştir. Kent içi ulaşımı kolaylaştıran bu pahlı köşeler, yalın bırakılmamış olup estetik kaygı güdülerek farklı süsleme öğeleriyle hareketlendirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada, Antik dönemden günümüze kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Antalya Kaleiçi’nde sokak köşeleri ile konut ve camilerin belirli köşelerinde tespit edilen köşe pahları, süsleme repertuarına göre sınıflandırılarak tanıtılmaya çalışılacaktır. Çalışma konusunu oluşturan köşe pahları üzerine bugüne kadar kapsamlı bir çalışmanın bulunmamış olması, bizleri böyle bir çalışmaya iten ana etmenlerden biri olmuştur. Bu amaçla, günümüzde 4 mahalle (Kılıçarslan, Selçuk, Tuzcular ve Barbaros Mahallesi) ve 44 sokaktan oluşan Antalya Kaleiçi’nde tespit çalışmaları gerçekleşmiştir. Yapılan arazi çalışmasında toplam 78 adet köşenin pahlandığı tespit edilmiştir. Tespit edilen örneklerde farklı biçimlerde bezeme unsurlarına yer verildiği anlaşılmaktadır. Bu bezeme programına bağlı olarak, Pahlanan köşelerin kendi içerisinde yedi farklı gruba ayrılması söz konusudur. Çoğunlukla pahların tepe noktalarında tespit edilen bu bezemeler, bitkisel, geometrik, mukarnaslı, figürlü, yazılı silme ve tepe kısımları testere formunda olmak üzere yedi ana tip ve kendi içerisinde altı adet alt tipe ayırılarak değerlendirilmiştir.Keywords : Antalya, Kaleiçi, Sivil Mimari, Pah, Süsleme