- Sanat Tarihi Dergisi
- Vol: 30 Issue: 2
- Trabzon Ayasofya Kilisesi Bahçesi’nde Bulunan Figürlü Bir Mezar Anıtı
Trabzon Ayasofya Kilisesi Bahçesi’nde Bulunan Figürlü Bir Mezar Anıtı
Authors : Selda Alp
Pages : 931-943
Doi:10.29135/std.826590
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2021-12-20
Article Type : Research
Abstract :Bu yazı, günümüzde Trabzon Ayasofya Kilisesi bahçesinde yer alan ve 19. yüzyıl sonlarında dört yüzünde çocuk kabartmaları bulunan bir mezar anıtını konu almaktadır. Üç bloktan oluştuğu anlaşılan mezar anıtının; kareye yakın dikdörtgen formlu kaidesi ve kabartmalar içeren dikdörtgen gövdesi birlikte sergilenirken, anıta ait olması muhtemel tepelik kilise bahçesinde başka bir yere taşınmıştır. Mezar anıtı herhangi bir yazıt taşımadığından mezarın sahibinin kimliği, mezarı yaptıran ailenin etnik kökeni ve sanatçısı bilinmemektedir. Benzer şekilde günümüzde kentteki gayrimüslim mezarlıkları tamamen kaybolduğundan ve herhangi bir kayıt olmadığından mezar anıtının hangi mezarlıktan getirildiği belirlenememiştir. Mezar anıtının Toskana Bölgesinden çıkarılan Carrara mermerinden yapılmış olması ve 19. yüzyıl İtalya örnekleri ile yakın form benzerlikleri taşıması, Avrupalı bir heykeltıraş tarafından yapılmış olduğunu ve Trabzon’a getirtildiğini düşündürmektedir. Mezar anıtı üzerindeki kabartmalarda çocuk figürlerinin ellerinde tuttuğu oyuncak ve eşyalar İtalyan mezarlıklarında yapılmış örnekleri akla getirmektedir. Çocuk kabartmalarında figürlerin üzerindeki giysiler dönemin Trabzonlu ailelerinin giydiği kıyafetlerden oldukça farklı, daha çok Avrupaî tarzdadır. Mezar anıtı, Trabzon kentinde 19. yüzyıldan günümüze gelebilmiş tek figürlü örnek olması açısından önemli bir yere sahiptir. Trabzon Ayasofya Kilisesi bahçesinde tespit edilen mezar anıtı daha sonradan tespit edilecek 19. yüzyıl mezar anıtlarına öncü bir çalışma olacaktır.Keywords : Trabzon, heykeltıraşlık, Trabzon, 19. yüzyıl, gayrimüslim, mezar anıtları, heykeltıraşlık