- Sanat Tarihi Dergisi
- Vol: 30 Issue: 1
- Manisa Ulu Cami’nin Örtü Ve Duvar Sisteminde Ortaya Çıkarılan Testiler
Manisa Ulu Cami’nin Örtü Ve Duvar Sisteminde Ortaya Çıkarılan Testiler
Authors : Sevinç Gök Ipekçioğlu
Pages : 567-589
Doi:10.29135/std.841256
View : 12 | Download : 3
Publication Date : 2021-05-15
Article Type : Research
Abstract :2019 yılında restorasyon çalışmalarının başladığı Manisa Ulu Cami Külliyesi’nde bir çok yenilikle karşılaşılmıştır. Özellikle yapının mimari yapısında kullanılan testiler; gerek kullanıldıkları alan açısından, gerekse nitelikleri yönünden önemli veriler sunmaktadırlar. Caminin örtü sisteminde ve harim kuzey duvarında bulunan testiler, yapı elemanı olarak kullanılmalarının yanı sıra form ve süsleme özellikleriyle dikkat çeker. Caminin avlu revaklarından kuzey doğudakilerin örtü sistemi, problemler nedeniyle açılmış ve buradaki tonozların arasında yan yana sıralanmış testiler olduğu tespit edilmiştir. Erken dönemlerden itibaren örneklerini görmeye başladığımız örtü sisteminde testi/künk/amfora kullanımının amacı, yapıların üzerindeki ağırlığı hafifletmektir. Caminin harim kuzey duvarında da testiler bulunmaktadır. Bütün duvar yüzeyine, düzensiz bir şekilde yerleştirilen testilerin, kemer alınlıklarında yoğunlaştığı ve sıralı olarak düzenlendiği görülmektedir. Yerleştiriliş şekli ve düzeni bu testilerin akustik/rezonans amaçlı kullanılmadığını, üst örtüde olduğu gibi duvarın yükünü hafifletmek için uygulandığını göstermektedir. Yapının örtü sisteminde kullanılan testilerin tamamı kırmızı renkli bünyeli ve sırsızdır. Genel olarak yumurta biçimli gövdeli, tek, çift kulplu ve kulpsuz formlara sahip olan örneklerin bir kısmı süzgeçlidir. Günlük hayatta kullanılmak için üretilmiş mutfak kaplarından oluşan testilerin tamamı defoludur. Ulu Cami, kitabesine göre Saruhan Beylerinden İshak Çelebi tarafından 1366-67 tarihinde yaptırılmıştır. Mimarın ise Emet bin Osman olduğu kabul edilir. Yaklaşık aynı yıllarda inşa edilen Manisa Gülgün Hatun Hamamı’nda da Ulu Cami’de olduğu gibi örtü sisteminde testi kullanılmıştır. Özellikle üst örtü çözümlemeleri, örtü sistemindeki ağırlığı hafifletmek için testi kullanması, tercih edilen testilerin defolu örnekler olması, bu yapıların aynı mimar tarafından inşa edildiğini düşündürmektedir.Keywords : Manisa, Ulu Cami, Saruhan Beyliği, Seramik, Sırsız testi, hafifletme, defolu seramik, akustik, Beylikler Dönemi mimarisi