- Sanat Tarihi Dergisi
- Vol: 29 Issue: 1
- Ornamented Stucco Fragments from Hosap Castle in 2017 Excavation Season
Ornamented Stucco Fragments from Hosap Castle in 2017 Excavation Season
Authors : Mehmet Top, Hale Telli
Pages : 275-299
Doi:10.29135/std.624561
View : 11 | Download : 4
Publication Date : 2020-04-30
Article Type : Research
Abstract :Hoşap Kalesi, Doğu anadolu’da Van-Hakkari yolu üzerinde bulunmaktadır. Günümüze ulaşan kalenin büyük bölümü kitabeye göre 1643 (H. 1052) yılında, Osmanlı Devleti’ne bağlı Mahmudi Beyliği tarafından yaptırılmıştır. Bu makalede de, Hoşap Kalesi Kazısı’nın 2017 kazı sezonunda bulunmuş süslemeli alçı buluntuları incelenmektedir. Daha önceki kazı sezonlarında bulunmuş olan alçı süslemelerin büyük bölümü, kalenin harem olarak adlandırılan bölümünde bulunmuştur. Ancak 2017 kazı sezonunda bulunan alçılar, kalenin batı burcunun yakınında gömülü olarak bulunmuşlardır. Bu buluntular farklı kompozisyonları içermektedirler. Hangi alçının, hangi odadan veya kale biriminden, batı burcuna taşındığı tespit edilememiştir. Ayrıca alçı parçalarının hepsinin tek bir sürece ait olmadıkları düşünülmektedir. Alçı parçaları üzerinde yazılı, geometrik, bitkisel, stilize süslemeler bulunmaktadır. Osmanlı Erken ve Klasik Dönem motifleri ve kompozisyonları görülse de çoğu Batılılaşma Dönemi’ne aittir. Kullanılan bitkisel motifler arasında, lale, haşhaş, saz yaprağı, hatayi gibi motifler bulunmaktadır. Bu alçı parçaları taşra üslubundan ziyade başkent üslubunda büyük emeklerle yapılmışlardır. Yapanların bu konuda usta kişiler oldukları açıkça gözlenmektedir. Çünkü buluntular, kalıp, aplike ve kazıma gibi farklı tekniklerle yapılmışlardır. Alçı buluntular arasında niş çerçeveleri, mukarnas parçaları, pencere korkuluğu parçaları, sütünce başlıkları da buluntular arasındadır. Bazı buluntular boyalıdır. Bazılarında tek renk, bazılarında birkaç renk kullanılmıştır.Yaklaşık olarak yirmi iki farklı kompozisyon olduğu düşünülmektedir. Parçalardan çoğu tek parça halinde ele geçirildikleri için çoğunun kompozisyonu oluşturulamamıştır.Keywords : Alçı süsleme, Osmanlı arkeolojisi, bitkisel ve geometrik süsleme, arkeolojik buluntu, yazılı süsleme