- Sanat Tarihi Dergisi
- Vol: 21 Issue: 2
- Antakya’nın Tarihi Su Dolapları "Naura"lara Işık Tutan ‘Alvân Su Kemeri Kalıntısının Mimar...
Antakya’nın Tarihi Su Dolapları "Naura"lara Işık Tutan ‘Alvân Su Kemeri Kalıntısının Mimarî-Tarihî Analizi ve Restitüsyonu
Authors : Ender Özbay
Pages : 73-98
Doi:10.29135/std.172561
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2014-04-30
Article Type : Research
Abstract :Naura, yüksekte kalan yerleşim ve tarlalara nehirden su aktarmak üzere inşa edilen, ahşap bir çarkın kâgir unsurlarla bir arada, işlevsel olduğu kadar estetik bir bütün oluşturduğu anıtsal bir su dolabı türüdür. Antakya’nın Haraparası Mahallesi’nde, Asi Nehri kenarında bulunan su kemeri kalıntısı üzerinde yapılan incelemeler ve araştırmalar, bu yapının, günümüze ulaşamayan naura türü bir yapıya ait olduğunu göstermiştir. Yerinde incelenerek vaziyet planı ve cephe rölövesi çıkarılan su kemeri kalıntısının, bazı tarihî kayıtlar, eski fotoğraflar ve ölçümlerle tutarlı restitüsyon planları ve üç boyutlu modellemesi yapılarak, orijinal durumuna ilişkin öneriler sunulmuştur. Buna göre, batıdan doğuya doğru, değişik özelliklere sahip başlangıç bölümü , kemerli bölüm ve masif bölüm olarak çözümlenip değerlendirilen su kemeri kalıntısı, orjinalde, ikiz çarklı bir naura yapısına bağlıdır. Su kemerinin batı ucuna eklemlenmiş kuleli ayak birimleri arasında yer alan, nehir akıntısının itme gücüyle dönerek bünyesindeki bölmeler vasıtasıyla nehirden su kemerine su aktaran ahşap çarklar, yörede ünlü ‘Alvân Bahçeleri’ni sulamaya hizmet etmiştir. Naura ve su kemeri, iki binadan oluşan bir değirmenle birlikte büyük bir yapı kompleksine dâhildir. Önerilen naura, Hama’da mevcut bulunan ve yaygın olarak bilinen örneklerden farklı özellikler taşıyan Antakya çevresine özgü bir tip özelliğindedir.Keywords : naura, su dolabı, su kemeri, Antakya, Asi Nehri, su mimarisi