- Amasya İlahiyat Dergisi
- Issue: 10
- el-Kelimu'n-Nevâbiġ ve Çorumlu Damadzâde Ebu Bekir b. Ömer'in el-Hikemü'r-Ravabiġ fî Şerhi'l-Kelim...
el-Kelimu'n-Nevâbiġ ve Çorumlu Damadzâde Ebu Bekir b. Ömer'in el-Hikemü'r-Ravabiġ fî Şerhi'l-Kelimi'n-Nevâbiġ Adlı Şerhi
Authors : Ferahiye SAKARYA
Pages : 431-454
Doi:10.18498/amauifd.348731
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2018-06-22
Article Type : Research
Abstract :Bu makalede Ebü’l-Kasım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî ez-Zemahşerî (ö. 538/1144) 'nin birçok çalışmaya konu olmuş el-Kelimü’n-nevâbiġ adlı eseri, eser üzerine yapılan çalışmalar ve özellikle son dönem Osmanlı müelliflerinden Damadzâde Ebu Bekir b. Ömer b. Ahmed (ö. 1203/1789)'in eserle ilgili çalışması el-Hikemu'r-ravâbiġ fî şerhi'l-Kelimi'n-nevâbiġ adlı şerhi incelenmiştir. Arap dilinin üstadı ve asrının imamı kabul edilen Zemahşerî, Arap kabileleriyle ilgilenmiş; Arapçanın incelikleri ve farklı lehçeleri hakkında geniş bilgi edinmiş ve sayısız çalışmalara kaynak teşkil eden eserler telif etmiştir. Müellifin, Nevâbiġu'l-kelim ya da el-Kelimü’n-nevâbiġ adlı, tespit edilebilen on dört şerhi bulunan risale boyutundaki eseri de bunlardandır. Amasya'da öğrenim görmüş, aslen Çorumlu olan Damadzâde Ebu Bekir b. Ömer b. Ahmed de bu kitapçığın şarihlerindendir. Damadzâde'nin çalışması, sadece şerh ve haşiye kabilinden bir çalışma olmayıp yepyeni bir eser olma hüviyetini haizdir. Üç-beş varaktan ibaret olan metin Damadzâde'nin elinde seksen varağa ulaşmıştır. Her bir hikmetli söz ya da vecize müellif tarafından lügat, belâgat cihetiyle incelenmiş, ilmî veçhesi izah edilmiş, ayet-i kerimeler, hadis-i şerifler, meseller ve tarihi olaylarla desteklenmiştir. Şârih kendi yorumları ve şiirleriyle konuyu detaylandırmış, okuyucuya çok yönlü bir metin sunmuştur . Damadzâde'nin hayatı hakkında detaylı bir malumat yoktur. Kaynaklarda adı geçen eserlerinin bazıları mecmualar içinde olup iki yazma nüsha olarak tespit edilen eseri el-Hikemu'r-ravâbiġ fî şerhi'l-Kelimi'n-nevâbiġ 'dir.Keywords : Nevâbiġu'l-kelim, el-Hikemu'r-ravâbiġ fî şerhi'l-Kelimi'n-nevâbiġ, Zemahşerî, Damadzâde Ebu Bekir b. Ömer, Dâmâdî Ebû Bekr Edib b. Ahmed Çorumî