- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 32
- Hasan el-Bedrî el-Ḥicâzî’nin şiirinde hiciv ve tarihi olaylar
Hasan el-Bedrî el-Ḥicâzî’nin şiirinde hiciv ve tarihi olaylar
Authors : Orhan İYİŞENYÜREK
Pages : 1159-1180
Doi:10.29000/rumelide.1252868
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2023-02-21
Article Type : Research
Abstract :Olumsuz eleştiri ya da yerme ve kötüleme insanın yapısında bulunan ve insanla birlikte var olagelen bir özelliktir. Eleştirilerin daha güçlü olmasını sağlamak için insanlar edebiyatın gücüne başvurmuş ve tenkidini yaparken şiir ve düz yazı gibi edebi türleri kullanmışlardır. Arap edebiyatında da aynı şekilde görülebilen bu temanın ilk örneklerine Cahiliye şiirlerinde rastlamak mümkündür. En eski şiir türlerinden olan hicviyelerde, yerilen şahsa yönelik şahsi kinler ya da başka sebepler etkisiyle muhatabın ayıpları, kusurları, ahlaki zaafları ve hoşa gitmeyen yönleri alaya alınarak mübalağalı bir şekilde ele alınmıştır. İçinde bulunulan dönemin sosyal ve siyasal şartlarından etkilendiği görülen hiciv türü Emevîler Dönemi’yle birlikte daha çok söylenmeye ve muhteva açısından da giderek sertleşmeye başlamıştır. Yaşadığı toplumun bir parçası olan şair ve edebiyatçıların duygularını, hayat tecrübelerini, yaşadıklarını, gözlemlediklerini, beğendiklerini ya da şikâyetçi oldukları durumları şiirlerine veya edebi ürünlerine yansıtmaları, belki de edebiyatın, toplumsal işlevine temas noktalarını belirgin hale getiren yönüdür. Bu makalede Osmanlı Dönemi Mısırlı şairlerden Hasan el-Bedrî el-Ḥicâzî’nin (öl. 1131/1718) şiirlerinde eleştiri ve buna bağlı olarak kötümserlik, şikâyet gibi temalar incelenmiş, bazı tarihi olaylarla ilgili şiirler ele alınmıştır. Kolayca şiir söyleyebilen Ḥicâzî tasavvuf, felsefe, mantık, nahiv ve hadis konularında şiir nazmetmiştir. Fakat şiir söylediği en önemli konu insan ve yaşadığı dönem olaylarının eleştirisidir. Şiirlerinde yaşadığı dönemin insan tiplerinden çeşitli tablolar, sosyal ve ahlaki problemler görülmektedir.Keywords : Arap dili ve belagati, Osmanlı dönemi Arap şiiri, Mısırlı şairler