- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 32
- Fâni (Ali Şir Nevâyî) Divanı’nda aşk ve rintlik bağlamında Hâfızî izler
Fâni (Ali Şir Nevâyî) Divanı’nda aşk ve rintlik bağlamında Hâfızî izler
Authors : Erdem SEVİMLİ
Pages : 663-694
Doi:10.29000/rumelide.1252828
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2023-02-21
Article Type : Research
Abstract :Türk edebiyat dünyasının en önemli şairlerinden biri olan Ali Şir Nevâyî, Çağatay sahasının ve Herat ekolünün de en önemli şairidir. O, şiir denizine gökten yansısı düşen bulutlar misali, klasik şiire mütevazı kişiliğinden ruh besleyen damlalar damıtmış, bu engin şiir deryasını âlim kişiliği ve irfanı ile doldurmuştur. Bu irfanî yönleri, aşk ve rintlik hususunda sanatkârca ve zengin buluşlarla örülü yönlerini yansıtır. Bu yönler, Fânî mahlasını kullandığı Farsça Divanı’nda Hâfızî etkiler çerçevesinde yer etmiştir. Hâfız’a tetebbu olarak yazıldığı görülen bu şiirlerin nazire olduğu belirtilse de şair, aldığı bu etkileri şahsi üslubu ile yeni, farklı anlam ve kavramlar çerçevesinde işlemeyi başarmıştır. Âşıkâne ve rindane edalı böyle şiirlerde Hâfız’ı aratmayacak bir söylem, engin bir sanatkârlık ve ilimle örülmüş letafet hisleri belirgindir. Fânî, bu doğrultuda "vâ-suht” gibi yeni tarzlar da denemiş, Hâfız etkisini kelime, kavram ve mana bağlamından çıkarmak için zengin bir kavram ve çağrışım dünyasına başvurmuştur. Bu bağlamda makalede Fânî Divanı’ndan hareketle şairin aşk anlayışı ve rintliği incelenmiştir. Bu nitelikler, Hâfız’la mukayeseli ortaya konulmuş, böylece şairin Farsça Divanı’ndaki şiirlerinin mahiyeti ayrıntılı olarak ortaya koyulmuşturKeywords : Ali Şir Nevâyî, Fânî, Divan, aşk, rintlik