- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 32
- Batı Grubu Ağızlarında görünüş işaretleyicileri
Batı Grubu Ağızlarında görünüş işaretleyicileri
Authors : Selenay KOŞUMCU
Pages : 328-342
Doi:10.29000/rumelide.1252761
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2023-02-21
Article Type : Research
Abstract :Rusçadaki vid sözcüğünden Batı dillerine aspect olarak çevrilen bir dilbilgisel anlam ulamı olan görünüş (bakış, dilbilgisel görünüş), eyleme gelen biçimbirimlerle tümcede ortaya çıkan zamansal bakış açısıdır. Türkçede görünüş, çoğunlukla zaman ekleri olarak adlandırılan biçimbirimlerin eylemlere eklenerek bitmişlik veya bitmemişlik durumunu göstermesiyle işaretlenebilirken görünüş ulamının belirginleşmesinde tümcedeki başka ögelerin (belirteç) de önemli bir rol üstlendiği bilinmektedir. Bu çalışmada, görünüş teriminin ne olduğundan bahsedilerek Comrie, Smith ve Johanson gibi birçok araştırmacı tarafından farklı bakış açılarıyla ele alınan görünüş kuramlarına yer verilmiştir. Çalışmamızda Smith’in sınıflandırması esas alınmıştır. Bu sınıflandırmaya göre görünüş; bitmişlik, bitmemişlik ve yansız olarak üçe ayrılmış; ayrıca bitmemişlik alışkanlık ve süreklilik olarak iki alt başlık altında incelenmiştir. Batı Grubu Ağızlarında (Afyonkarahisar Merkez Ağzı, Antakya Ağzı, Aydın Yöresi Ağızları, Balıkesir İli Ağızları, Bergama Kozak Ağzı, Dinar ve Evciler Yöresi Ağzı, Ermenek Yörük Ağzı, Eskişehir İli Manav Ağızları, Eskişehir İli Yörük Ağızları, Isparta Merkez İlçe Ağızları ve Manavgat ve Yöresi Ağızları) eylemlerde yer alan görünüş işaretleyicileri tespit edilerek basit, birleşik ve karmaşık yapılardaki biçimbirimler dikkate alınarak sınıflandırılmıştır. Görünüş ulamını belirleyen diğer tümce ögeleri tespit edilerek vurgulanmıştır.Keywords : Türkiye Türkçesi, Batı Grubu Ağızları, görünüş, dilbilgisel görünüş, işaretleyiciler