- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 32
- Gösterge-biçembilim ve Bir Müteverrimenin Nevha-i Meyusânesi
Gösterge-biçembilim ve Bir Müteverrimenin Nevha-i Meyusânesi
Authors : Taner TURAN, Murat DOĞAN
Pages : 291-315
Doi:10.29000/rumelide.1252754
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2023-02-21
Article Type : Research
Abstract :Hakkında çok az bilgiye ulaşılabilen Ara Nesil şairi Abdülkerim Hadi’nin üç şiir kitabı yayımlanmıştır: Aheng-i Sürûr, Bir Müteverrimenin Nevha-i Meyusânesi ve Gözyaşlarım. Bu şiir kitaplarından biri olan Bir Müteverrimenin Meyusânesi aşk acısından verem olan bir kadının şiiridir. Romantizm ve Abdülhak Hâmid şiirinin etkilerinin yoğun olduğu bu şiir, bir bütün halinde gösterge-biçembilim aracılığıyla incelenebilir. Bilindiği üzere biçembilim, yineleme, önceleme, sapma, koşutluk vb. kavramlarla metni daha çok anlatısallık düzeyinde kalarak çözümlemeye çalışır. Gösterge-biçembilim ise yine anlatısallık düzeyini biçembilimin söz konusu kavramları ışığında ele almakla birlikte söylemsellik düzeyini de incelemenin bir parçası hâline getirir ve göstergebilimin kavramsal alanından yararlanmayı tercih eder. Böylece biçem ve anlam bir arada çözümlenebilir. Bu çalışmada Abdülkerim Hadi’nin eseri göstege-biçembilim yöntemiyle çözümlenmiştir. İlk olarak anlatısallık düzeyinde önceleme, koşutluk, yineleme kavramlarından yararlanılarak şiirin biçemi ortaya konulmuştur. 29 birime ayrılan şiirde ilk olarak ses yinelemeleri üzerinde durulmuş ve şiirde kullanılan sözcüklerin kökenleri belirlenmiştir. Ardından öncelemeye neden olan ses yinelemeleri belirlenmiş, ses yinelemelerinin anlama olan katkısı üzerinde de durularak biçimbirimsel yinelemeler de incelenmiştir. Biçimbirimsel yinelemeler bağlamında özellikle ek yinelemeleri üzerinde durulmuş ve birtakım ek yinelemelerinin anlamı öncelediği tespit edilmiştir. Söylemsellik düzeyinde ise göstergbilimin göstergebilimsel dörtgenden, yerdeşlik ve eyleyenler örnekçesi gibi kuramsal yaklaşımlarından da hareketle şiirin anlam yapısı ve dönemindeki yeri ortaya konulmuştur.Keywords : Gösterge-biçembilim, dilbilim, biçembilim, Ara Nesil, Abdülkerim Hadi, Semio-stylistics, linguistics, stylistics