Hattat bir şair: Sa’yî Çelebi ve gazelleri
Authors : Selami TURAN, Filiz DUMAN
Pages : 489-524
Doi:10.29000/rumelide.1105406
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2022-04-21
Article Type : Research
Abstract :16. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin askerî, siyasî, ilmî yönden zirveye ulaştığı bir asırdır. Bu yüzyılda özellikle Kanuni Sultan Süleyman döneminde her alanda olduğu gibi edebiyat alanında da ilerlemeler kaydedilmiştir. Birçok şairin yetiştiği yüzyılda başka mesleklere sahip şahsiyetler, şiir alanında da kendini göstermiştir. Hekim, müderris, nakkaş, elçi, vezir, ressam gibi mesleklere sahip olup şairlikle de meşgul olan kişiler mevcuttur. Bu yüzyılda hattatlıkla iştigal edip ayrıca şairlik yapan elli sekiz şahsiyet tespit edilmiştir. Bu şairlerden birisi de Memikzâde Ramazan Sa’yî Çelebi’dir. Sa’yî Çelebi’nin asıl mesleği hattatlıktır. Şair, özellikle nestalik yazıda eşi ve benzeri olmayan usta bir hattattır. Bu mesleğinin yanında, kâtiplik ve kadılık görevlerinde Osmanlı Devleti’nin çeşitli vilayetlerinde görevlerde bulunmuştur. Çelebi’nin edebiyatımızı ilgilendiren yönü, onun genellikle âşıkâne tarzda yazdığı gazelleridir. Bu gazellerin yanı sıra rindâne ve şuhâne muhtevalı şiirlere de şair eserinde yer vermiştir. Beyitlerinde yaptığı teşbihlerle hayal gücünün zenginliğini ortaya koyan şair, eserinde kırk beş gazel kaleme almıştır. Çalışmanın ilk bölümünde şairin hayatı, edebî kişiliği hakkında bilgi verilmiş, gazelleri üzerine incelemeler yapılmıştır. Şairin gazellerindeki aruz vezinleri tespit edilerek, bu vezinlerin kullanım sıklığı üzerinde durulmuştur. Ayrıca şiirlerindeki kafiye ve redifler de incelenerek gazellerin şekil özellikleri verilmiştir. İkinci bölümde ise şairin şiirleri günümüz Türkçesine transkribe edilmiştir. Çalışmada divan şiirinin inceliklerine hattat bir şairin mısralarından bakılmıştır.Keywords : Hattat, Sa’yî Çelebi, gazel, 16. yy, divan şiiri