- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 26
- Itamar Even Zohar’ın çoğuldizge kuramı ışığında Ahmed Saadavi’nin "Frankenstein Bağdat’ta"...
Itamar Even Zohar’ın çoğuldizge kuramı ışığında Ahmed Saadavi’nin "Frankenstein Bağdat’ta" adlı eseri’nin incelenmesi
Authors : Tuba Cansiz, Zeynep Arkan
Pages : 841-854
Doi:10.29000/rumelide.1074110
View : 16 | Download : 11
Publication Date : 2022-02-21
Article Type : Research
Abstract :20.yy’ın başlarında, çeviriye ilişkin görüşler ve çalışmalar aracılığıyla çeviri, dilbiliminden ayrılarak bağımsız bir bilim dalı haline gelmiş ve çeviri biliminin kuramsal temeli atılmaya başlanmıştır. Çeviri bilim odaklı yaklaşımların gündeme geldiği bu dönem çalışmalarında ekinsel dizge ve erek odaklı kuramların yoğun ilgi görmesiyle çeviri ediminde yeni çalışma alanları meydana gelmiştir. Çevirinin kaynak kültürün aksine erek kültürün bir gerçeği olduğunu kabul gören betimleyici çeviri bilim çalışmalarının ortaya çıkmasında erek odaklı yaklaşımlar etkili olmuştur. Betimleyici çeviri kuramı alanında çalışmalar yapan kuramcılar arasında; Itamar Even Zohar, James Holmes ve Gideon Toury bulunmaktadır. Bu çalışmada da 2018 Arap Kurgu ve Fransa Büyük Fantestik Kurgu Ödülüne layık görülen Ahmed Saadavi’nin Frankenstein Bağdat’ta adlı eseri’nin Türkçe çevirisinden seçilen kesitler, betimleyici çeviri kuramcılarından Itamar Even-Zohar’ın "çoğul dizge kuramı” ışığında incelenmiştir. Araştırma yorumlayıcı paradigmayı esas almakta ve nitel araştırma yöntemine dayanmaktadır. Çalışmada başvurulan Ahmed Saadavi’nin Frankenstein Bağdat’ta adlı eserinin araştırmanın odak noktasını oluşturan Itamar Even- Zohar’ın "Çoğul Dizge Kuramı” bağlamında incelenmesi ile nitel çalışma desenlerinden biri olan durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma kapsamında elde edilen veriler doküman analizi tekniği ile toplanmış ve betimleyici analiz yöntemi ile incelenmiştir. Ulaşılan bulgular kuram kapsamında "kabul edilebilir” ve "yeterli” çeviri kavramları ile değerlendirilmiştir. Bu bağlamda çevirmenin her iki kültürde de kullanılan ifadeleri birebir çevirerek yeterli bir çeviri, kaynak kültürde bulunan fakat erek kültürde bulunmayan ifadeleri ise erek kültürde kullanılan yaygın ifade ve kullanışları ile aktararak kabul edilebilir çeviri yapmış olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu çerçevede çalışma yapmak isteyenlere kaynak eserin diğer dillere yapılmış çevirilerinin araştırılması ve çalışmada kullanılan kuramın ele alınmamış diğer kategorisinin incelenmesi önerilmiştir.Keywords : Çeviri bilim, Arapça, Arap Edebiyatı, Çoğul Dizge Kuramı, Itamar Even Zohar