- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 25
- Osmanlı kültür coğrafyasında Batı Trakya ve Batı Trakyalı divan şairleri
Osmanlı kültür coğrafyasında Batı Trakya ve Batı Trakyalı divan şairleri
Authors : Amet MOLLA MEMET
Pages : 637-663
Doi:10.29000/rumelide.1036592
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2021-12-21
Article Type : Research
Abstract :Klasik Türk şiirinin gelişmesinde Rumelili şairler mühim bir yer tutar. İstanbul’un fethinden önce Bursa, Gelibolu, Edirne gibi şehirlerle beraber; Serez, Selanik, Yenice Vardar, Üsküp, Manastır, Filibe gibi Rumeli şehirleri de önemli kültür merkezleri olmuştur. Bu kültür coğrafyası arasında Batı Trakya da yer alır. Meriç ve Karasu nehirlerinin arasında kalan, Dimetoka ve Ferecik’i de içine alan Dedeağaç merkezli Evros, Gümülcine merkezli Rodop ve İskeçe illerinden oluşan Batı Trakya günümüzde Yunanistan sınırlarında bulunmaktadır. Batı Trakya Anadolu’nun Avrupa’ya açılan kapısıdır. Fethine 1359’da başlanıp 1373 yılında tamamlamış ve 1912’ye kadar beş buçuk asır Türk idaresinde kalmıştır. Fetihlerin batıya doğru ilerlemesi, daha büyük ve stratejik şehirlerin merkez edinilmesiyle ilk cazibesini kaybeden bölge bir geçiş güzergâhı hüviyetine bürünmüştür. Buna rağmen tekke ve medrese gibi iç dinamikleriyle canlı bir sosyokültürel hayata sahip olup; din, ilim, sanat, edebiyat ve siyaset alanlarında pek çok kişiyi yetiştirmiştir. İki bölümden oluşan bu makalenin ilk kısmında Dimetoka, Ferecik, Gümülcine ve İskeçe kasabalarının kısa tarihi, kültür ve edebiyat muhitlerinin oluşmasına tesir eden kişi ve kurumları zikredilmiştir. İkinci bölümde ise bu kasabaların fethinden kaybına kadar orada doğmuş şairler tanıtılmaya çalışılmıştır. Şairlerin tespiti için başta şair tezkireleri, ikincil biyografik kaynaklar, akademik çalışmalar ve yazma eser kütüphaneleri taranmıştır. Mukayeseli okumalar yapılarak şairlerin aileleri, eğitimleri, meslekleri, tasavvufi yönleri, seyahatleri gibi hayatlarına dair detaylar doğru ve muhtasar bir şekilde ortaya konulup hatalı bilgiler tashih edilmiştir. Ayrıca şiirlerinden örnek bölümler sunularak şairlik yönleri gösterilmiş ve eserlerinin vaziyeti hakkında bilgi verilerek yeni araştırmaların gerçekleşmesine imkân sağlanmıştır.Keywords : Osmanlı Kültür Coğrafyası, Batı Trakya Şehirleri, Divan Şiiri, Batı Trakyalı Şairler