- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 25
- Şeyyâd Hamza’nın Yusuf u Zeliha Mesnevisi’nin biçim bilimsel yöntemle çözümlemesi
Şeyyâd Hamza’nın Yusuf u Zeliha Mesnevisi’nin biçim bilimsel yöntemle çözümlemesi
Authors : Derya YÜCEL ÇETİN
Pages : 124-137
Doi:10.29000/rumelide.1032416
View : 16 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-21
Article Type : Research
Abstract :Edebiyat tarihi içerisinde metinler çeşitli metin çözümleme yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Her çözümleme metne farklı bir pencereden bakma imkânı sunar. Metinlerin farklı metin bilimsel yöntemlerle çözümü onların daha önce fark edilmemiş anlamlarını ortaya koyabilir. Bu çalışmada yüzyıllar önce yazılmış bir metnin çağdaş yöntemlerle çözümleme denemesi yapılmıştır. Yusuf u Zeliha anlatısı mesnevi nazım biçimiyle farklı şairler tarafından pek çok kez konu edilmiştir. Çalışmada, XIII ile XIV. yüzyıllar arasında yaşadığı düşünülen Şeyyâd Hamza tarafından kaleme alınan Yusuf u Zeliha Mesnevisi’nin biçim bilimsel yöntemle çözümlemesi amaçlanmıştır. Biçim bilimsel yöntem kullanarak çözümlenmiş metinler anlatının daha iyi anlaşılmasını sağlar. Aynı zamanda bu yöntem sayesinde metinlerin defalarca okunmasına gerek kalmadan kurgunun doğru anlaşılması ve kişiler arasındaki ilişkinin çözümlenmesi kolaylaşır. Bu nedenle çalışmada öncelikle biçim bilimsel çözümleme ile ilgili yöntemler ve yaklaşımlarıyla öne çıkan Roland Barthes ve Vladimir Propp’ın görüşleri incelenmiştir. İncelemenin ardından Yusuf u Zeliha Mesnevisi’ni çözümlerken hangi esaslara dikkat edileceği belirlenmiştir. Bu esaslar çalışmada yedi başlık altında sunulmuştur. Bu başlıklar; kesitler, sorunlar ve çözümler, mekânlar, zaman, eylem alanları, aranan objeler ve şahıslardır. Çalışmanın sonucunda Eski Anadolu Türkçesi eseri olan Yusuf u Zeliha Mesnevisi’nin çağdaş yöntemlerle yapılan incelemeye elverişli olduğu görülmüştür. Çağdaş yöntemlerin geleneksel metinlere uygunluğunu iddia edebilmek için bu alanda daha fazla inceleme yapılmasına ihtiyaç vardır.Keywords : Yusuf u Zeliha, biçim bilimsel yöntem, metin çözümleme