- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 23
- Araplar’da çeviri biliminin ortaya çıkışı ve Câhiz’in konu hakkındaki düşünceleri
Araplar’da çeviri biliminin ortaya çıkışı ve Câhiz’in konu hakkındaki düşünceleri
Authors : Mehmet BÖLÜKBAŞI
Pages : 720-730
Doi:10.29000/rumelide.949681
View : 14 | Download : 3
Publication Date : 2021-06-21
Article Type : Research
Abstract :Çevirinin usulleri tam olarak belirlenemediğinden Araplarda yapılan ilk tercümeler istenilen düzeyde olmamıştır. Farklı dillerde telif edilmiş eserler kelime kelime Arapçaya tercüme edilmiştir. Mütercimler, kaynak ve hedef dile istenilen seviyede hâkim olamadıklarından tıp, astronomi, matematik ve dînî alanlarda telif edilmiş eserleri Arapçaya istenilen seviyede çevirememişlerdir. Câhiz, daha önce farklı dillerden yapılan bu çevirileri incelemiş ve mütercimlerin yapmış oldukları hataları tespit etmiştir. Daha sonra çeviri hakkındaki görüşlerine de yer verdiği ‘Kitâbu’l-Ḥayevân’ adlı eserini telif etmiştir. Bu eserde çeviriyi yapacak olan mütercimin hem Arapçanın hem de çevirisini yapacağı yabancı dilin kurallarını ve kültürünü bilmesi gerektiğini belirtmiştir. Mütercimin çeviride en uygun kelimeyi kullanmasının gerekli olduğunu ve tercüme ettiği eserin müellifi hakkında bilgi sahibi olmasının istenilen seviyede bir çeviri için önemli bir husus olduğunu ifade etmiştir. Çevirisi yapılacak eserde yer alan abartılı ve anlaşılmayan cümlelerin Arapçaya en uygun kelimenin ve ibarenin bulunarak aktarılması gerektiğini belirtmiştir. Câhiz, mütercimin istenilen seviyede çeviri yapabilmesi için daha önce yapılmış çevirileri inceleyerek yapılan çeviri hatalarını tespit edip aynı hataları yapmaması gerektiğini vurgulamıştır. Araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Câhiz’in, çeviri hakkındaki görüşleri ve mütercimde olması gereken özellikler ile Arap dünyasında çeviri faaliyetlerinin gelişimi hakkında bilgiler verilmiş, onun Arapça çeviri alanına nasıl bir katkı sağladığı araştırılmıştır.Keywords : çeviri, Câhiz, mütercim, kaynak dil, hedef dil