- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 23
- Genel Türkçe sözlüklerde etimolojik gönderme
Genel Türkçe sözlüklerde etimolojik gönderme
Authors : Yakup YILMAZ
Pages : 248-258
Doi:10.29000/rumelide.948335
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2021-06-21
Article Type : Research
Abstract :Sözlüklerin bir özelliği de madde başı kelimesinin art zamanlı gelişimini vermektir. Art zamanlılık, dilde ihtiyaca göre güncelden öncele doğru anlam ve yapı belirlemede yararlanılan kavramlardır. Sözlüklerde eş anlamlılık, kullanılan kelimelerin o an için anlam karşılıklarını öğrenmek için kullanılan yöntemken; art zamanlılık ise madde başı kelimelerin köklerini, hangi lehçe veya dile ait olduklarını, ne zaman ortaya çıktıklarını, anlam ve yapı bakımından geçirdikleri değişiklikleri öğrenmek için yararlanılan, daha geniş bilgi verme amaçlıdır. Türkçe sözlükler, etimolojik açıklamalar bakımından farklılıklar gösterir. Bu çalışmada taranan sözlükler 1. el ve cep sözlükleri, 2. okul sözlükleri, 3. genel sözlükler, 4. ansiklopedik sözlükler olarak belirlenmiştir. Genel Türkçe sözlükler a. etimolojik açıklama verilmeyenler; b. sadece kaynak dili verilenler; c. kaynak dil ve kaynak kelime verilenler; d. kaynak dil, kaynak kelime ve geniş açıklama verilenler olmak üzere tasnif edilebilir. "Etimolojik açıklama hangi durumlarda gereklidir.” sorusuna, "Sözlüklerin işlevleri dikkate alınarak etimolojik açıklama yazılmalı.” cevabı verilmelidir.Keywords : sözlük, sözlükçülük, etimoloji, etimolojik açıklama