Adlî Dîvân’ında çözümlü muammalar
Authors : Fatih BAŞPINAR
Pages : 587-607
Doi:10.29000/rumelide.895979
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2021-03-21
Article Type : Research
Abstract :18. yy. klasik Türk edebiyatı şairlerinden Adlî’nin bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Türkiye kütüphanelerinde bulunan iki nüshasına göre Dîvân’da 29 kaside, 414 gazel, 19 kıta, 170 rubai, 74 tarih manzumesi, 128 muamma ve 57 beyit yer almaktadır. Bunlardan 128 muammanın 11’i yalnızca Z nüshasında, 58’i yalnızca İ nüshasında bulunurken 59’u da her iki nüshada ortaktır. İ nüshasında yer alan kimi muammalar, çözümleriyle birlikte kaydedilmesi bakımından dikkat çekmektedir. Bazen kimi muammalarda çözüm için dikkate alınması gereken kelimelerin üzeri çizilmekle yetinilmiştir. Bazen bunlara ilave olarak belirtilen kelimelerden elde edilecek harf veya heceler altlarına yazılmış, muamma işlemlerini gösteren harf değişiklikleri kaydedilmiş, harf ve kelimelerin ebced hesabında karşılık geldiği sayılar yazılmıştır. Çalışmamızda bu notlara dayanarak muammaların çözümleri gösterilmiştir. Çözümleri belirtilmeyen muammalardan bazıları da çözülmüş ve öteki muammalarla birlikte ele alınmıştır. Bu çalışmada ele alınan muammalarda gizlenen isimler tekrar sayılarıyla birlikte ‘Abdullâh (2 tane), ‘Abdülfettâh, Adlî (2 tane), Ayaz, Bâbil, Bekr (2 tane), Budağ, Câmî (2 tane), Celâl, Cemâl, Fethî, Fettâh, Halîl, Hasan, Hüsâm, ‘İffetî (2 tane), İlyâs, ‘İmâd, İmâm, İsmâ‘îl (3 tane), Kalender, Kemâl, Muhammed (3 tane), Mustafâ (2 tane), Mürîd, Na‘îmâ, Nazmî, Nedîm, Râyic, Receb (4 tane), Rüstem, Rüşdî, Sâlih, Sırrî, Sinân, Şücâ‘(2 tane), Tecellî, Verd, Yûsuf (2 tane), Zekî isimleridir.Keywords : 18. yy. Klasik Türk şiiri, Mehmed Adlî, Dîvân, muamma, muamma çözümleri