- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 21
- Rusçada fiillerin görünüş kategorisine özgü semantik işaretler
Rusçada fiillerin görünüş kategorisine özgü semantik işaretler
Authors : Özlem ÜNSAL
Pages : 823-836
Doi:10.29000/rumelide.835795
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2020-12-21
Article Type : Research
Abstract :Dil bilgisinin en karmaşık kategorilerinden biri olarak gösterilen ve aspektolojinin inceleme alanına giren "görünüş kategorisi”, eylemin akışındaki bütünlük, süreç, uzunluk gibi farklılıkları yansıtan bir fiil kategorisidir. Rusçada категория вида (kategoriya vida) olarak adlandırılan ve "bitmişlik-bitmemişlik” olmak üzere iki görünüş türüne dayanan kategori, Rusçadaki fiil işletiminin temelini oluşturması bakımından dil bilgisinin en önemli kategorileri arasında yer alır. Rusçada bitmiş ve bitmemiş görünüşlü fiiller, ön ek-son ek gibi oluşum biçimleri, ifade ettikleri zamansal paradigmalar, gerçekleşen eylemlere özgü bazı semantik işaretler, içerdikleri özel anlamlar gibi bir takım özellikler açısından birbirinden ayrılırlar. Görünüş türleri arasında semantik açıdan oluşan farklılıklar kategorinin işleyişini kavramada son derece önemli bir etken olarak karşımıza çıkar. Kategoriye özgü bu semantik farklılıklar, bazı ayırt edici anlamsal özellikler, eylemin meydana geliş biçimleri ve genel çerçevede belirlenen semantik işaretleri kapsar. Bunlar arasında semantik işaretler görünüş türlerinin sınırlarını belirlemede en belirgin özellik olarak değerlendirilir. Rusçada her bir semantik işaret yalnızca bir görünüş türüne ait olabileceği gibi bazı özel koşullar doğrultusunda her iki görünüş türünü de kapsayabilir. Bu çalışmada öncelikle Rusçadaki görünüş kategorisi genel bir çerçevede ele alınmış, daha sonra ise bitmiş ve bitmemiş görünüş türüne özgü semantik işaretler, görünüş ve zaman kategorisi üzerine önemli çalışmaları bulunan Rus Dilbilimci A. V. Bondarko’nun sınıflandırması temelinde ele alınarak incelenmiş ve her bir semantik işaret edebi örnekler çerçevesinde izah edilmiştir.Keywords : Görünüş, semantik işaret, bitmiş görünüşlü fiil, bitmemiş görünüşlü fiil, Rusça