- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 20
- Metinsel edimler doğrultusunda Türkçe bilimsel metinlerde kullanılan olumsuz tümcelerin görünümü...
Metinsel edimler doğrultusunda Türkçe bilimsel metinlerde kullanılan olumsuz tümcelerin görünümü
Authors : Sevgi ÇALIŞIR ZENCİ
Pages : 190-201
Doi:10.29000/rumelide.791135
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2020-09-21
Article Type : Research
Abstract :Son yıllarda dilbilimde olumsuzluk konusu üzerine pek çok çalışma yapılmıştır. Bugüne kadar yapılan olumsuzluk çalışmalarında, olumsuzluğun daha çok sözdizimsel ve anlamsal boyutu üzerine yoğunlaşılmıştır. Metinsel düzlemde işaretlenen olumsuzluğa ise yeterince değinilmemiştir. Bu çalışmanın amacı, dilbilim alanında Türkçe yazılmış bilimsel metinlerde kullanılan olumsuzluğun metinsel edimlere göre dağılımlarını incelemektir. Çalışmada, doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın veri tabanı, dilbilim alanında Türk yazarlar tarafından yazılmış Türkçe bilimsel metinlerden oluşmaktadır. Çalışmada incelenen örneklem, 1998-2006 yıllarında yayımlanan Dilbilim Araştırmaları ve Dilbilim Kurultay Bildirileri’nden rastlantısal örnekleme yöntemiyle 20 bilimsel metin seçilmiştir. İncelemede sayısal değerler iki aşamalı bir sayım yapılarak saptanmıştır. Sayımın birinci aşamasında dilbilim alanında Türkçe yazılmış bilimsel metinlerdeki toplam sözce sayısı (2845) saptanmıştır. Bunun ardından ikinci olarak dilbilim alanında Türkçe yazılmış bilimsel metinlerde yer almakta olan olumsuz sözcelerin (210) sayısı saptanmıştır. Saptanan olumsuz sözceler Swales (1990)’in metinsel edim modeline göre düzenlenmiştir. Türkçe bilimsel metinlerde kullanılan olumsuz tümcelerin, en sık kullanıldığı metinsel edimler sırasıyla; Konu ile İlgili Genellemeler (80), Çıkarım ve Varsayım (52), Araştırma Eksikliği Belirtme (22), Beklenmeyen Sonuç (22), Alan Yazın Değerlendirmesi (14), Sorun Belirtme (9), Açıklama (4), Öneri (2), Sınırlılıklar (2), Yöntem (2), Veri Toplama İşlemleri (1)’dir. Çalışmada bilimsel metinlerde kullanılan olumsuz tümcelerin, çalışmanın inandırıcılığını, güvenirliğini, yeterliliğini gibi durumları etkilediği sonucuna varılmıştır.Keywords : Türkçe bilimsel metinler, metinsel edimler, olumsuz tümceler