- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 20
- Türkiye Türkçesinde mana birleşmesi problemi: "Gaye", "Hedef", "Maksat"...
Türkiye Türkçesinde mana birleşmesi problemi: "Gaye", "Hedef", "Maksat", "Amaç" örneği
Authors : Yasin YAYLA
Pages : 145-156
Doi:10.29000/rumelide.791112
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2020-09-21
Article Type : Research
Abstract :Anlamdaşlığın var olup olamayacağı ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların çoğu, meselenin teorik kısmıyla ilgilidir. Konu hakkındaki çalışmaların ekseriyeti bir dilde tamamen aynı anlama gelen kelimelerin olamayacağı tezini savunmaktadır. Bu çalışmada da "anlamdaşlık”ın var olamayacağı ancak yakın anlamlılığın var olabileceği kabul edilmiş ve çalışma bu kabul üzerine inşa edilmiştir. Osmanlı Türkçesinden Türkiye Türkçesine geçiş ile birlikte Türkiye Türkçesinde "yeni Türkçe kelimeler” olarak da isimlendirilen birçok yeni kelime ortaya çıkmıştır. Bu kelimelerin dile dahliyle birlikte, yakın anlamlı olan ve mana farkları bilinerek yerli yerinde kullanılan birçok kelimenin farklı manaları tek kelimeye yüklenip birçok mana tek kelime ile karşılanmağa çalışılmaktadır. Bu problemin gerek sözlü olarak konuşma Türkçesinde gerekse yazılı olarak sözlüklerde yansımaları mevcuttur. Bu çalışmada, mezkûr mana birleşmesi problemi Türkiye Türkçesi genelinde ve TDK Türkçe Sözlük özelinde "gaye”, "hedef” ve "maksat” kelimelerinin "amaç” kelimesinde birleşmesi örneği ile izah edilmiştir. Çalışmada önce üç kelimenin kendisinde birleştiği "amaç” kelimesi üzerinde durulduktan sonra sırasıyla "gaye”, "hedef” ve "maksat” kelimelerinin etimolojileri, Osmanlı Türkçesindeki manaları, Türkçe Sözlük’teki manaları ve hem Osmanlı Türkçesinde hem de Türkiye Türkçesindeki kullanılış örnekleri verilerek kelimelerin mana farkları izah edilmiştir.Keywords : Anlamdaşlık, yakın anlamlılık, mana birleşmesi, mana farkı, Türkiye Türkçesi