- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 18
- Translating allusions: The case of Dubliners by James Joyce
Translating allusions: The case of Dubliners by James Joyce
Authors : Selen TEKALP
Pages : 590-609
Doi:10.29000/rumelide.706407
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2020-03-21
Article Type : Research
Abstract :Metinlerarasılık, bir metnin diğer metinlerle ilişkisini ifade eder. Kavramsal açıdan resim, heykel, mimari, sinema ve tiyatro gibi birçok sanat dalıyla ilintili olsa da bu çalışmada çeviri bilim bağlamında edebi bir kavram olarak ele alınacaktır. Alıntılar, atıflar ve anıştırmalar gibi metinlerarası araçlar derin bir kültürel bilgi ve metin dışı ilişkilere dair farkındalık gerektirdiğinden çevirmenler için büyük zorluklar doğurur. Bu metin dışı ilişkiler yazar tarafından anıştırma, alıntı, çeviri, öykünme, parodi ve diğer metinlerarası öğeler kullanılarak oluşturulabilir. Ancak, tüm bu öğelerin çözümlenmesi çevirmen için zorlayıcı görünmektedir. Bu nedenle, Dubliners eserinin Türkçe çevirilerinde metinlerarasılık özelliğinin nasıl ele alındığını incelemek için, konunun kapsamı anıştırmalarla sınırlandırılmıştır. Anıştırma, önceden bilinen bir edebi esere, şahsa, yer veya nesneye yapılan dolaylı bir gönderme olarak tanımlanmaktadır. Joyce Dublinliler eserinde edebi metinlere, tarihi ve politik şahıs ve olaylara ithafen birçok göndermeden yararlanır. Metin incelemesi aşamasında, kitaptaki on beş öykünün tamamındaki anıştırmalar ayrı ayrı tespit edilmiştir. Daha sonra Murat Belge ve Merve Tokmakçıoğlu tarafından yapılan Türkçe çeviriler analiz edilmiş ve tespit edilen her bir anıştırmanın Türkçe karşılığı listelenmiştir. Her iki metinde de tespit edilen öğeler, metinlerarası özelliklerden kaynaklanan problemleri çözmek için çevirmenlerin yararlandıkları stratejileri ortaya çıkarmak amacıyla karşılaştırılmıştır. Çeviri stratejilerinin belirlenmesi için Ritva Leppihalme’in (1997) önerdiği stratejilerden yararlanılmıştır.Keywords : Anıştırma, Dublinliler, metinlerarasılık, çeviri stratejileri