- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 18
- Kültürlerarası iletişim olgusunun sinema boyutu: Makedon sineması
Kültürlerarası iletişim olgusunun sinema boyutu: Makedon sineması
Authors : Sibel AKOVA
Pages : 335-349
Doi:10.29000/rumelide.705708
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2020-03-21
Article Type : Research
Abstract :"İnsanlık için, aydınlık için, gelecek için sinema yapıyoruz, filmlerimiz insanlık mücadelesi içindir, kriterlerimiz yoktur” özdeyişi ile Josef Broz Tito’nun, nefesi ile üfleyerek can kattığı kristal ülke olarak tariflenen, temelinde Eski Yugoslavya’da, çalışmamızın da konusunu oluşturan Makedonya Sineması, Slav halkının gönüllü desteği, Özyönetim sisteminin varlığı, Sosyal Devlet olma bilinci ve dönemin Tito hükümetinin teşvikleri ile güçlü temeller üzerine inşa edilmiştir. Sinema disiplinine ve sanatına büyük bir özveri ve saygı ile yaklaşan, kıymet atfeden Yugoslav (Güney Slav) halkı, bilimin, güzel sanatların, teknolojinin her alanını destekleyen hükümet liderlerinin, kamu arazilerinin sinema platolarına tahsis edilmesi, dönemin şartları içerisinde önemli miktarda bütçeler ayrılması, bilim, sanat, edebiyat gibi disiplin emekçilerinin eğitimleri adına yurtdışına gidiş imkanlarının tanınması gibi konulardaki destekleri, Makedon sinemasının nicelik ve nitelik anlamda gelişiminin başat unsurlarını oluşturmuştur. Tarihi 1905’li yıllara dayanan, Milton ve Yanaki Manaki Kardeşler’in ilk yaşayan (canlı) görüntüleri Bioscope adlı kameraya almaları ile başlayan Makedon Sineması, 1952 yılında Vardar (Skopje/Üsküp) Film Stüdyosu’nun kurulması ile birlikte, özgün, yaratıcı ve kaliteli yapıtlara imza atarak, önemli başarılar elde ederek, isminden söz ettirmiştir. Jeostratejik konumu itibariyle, savaşların ve beraberinde travmaların sıkça yaşandığı, temelde Balkan Coğrafyasında ve dahi Makedon topraklarında süregelen güncel olayların, Makedon Sineması’na da yansıdığını ifade etmek mümkündür. Manaki kardeşlerin sinema sanatının ilk tohumlarını attığı Balkan toprakları Üsküp’te (Skopje) Vardar (Makedonya), Saraybosna’da (Sarajevo) Sutjeska (Bosna Hersek), Budva’da Zeta (Karadağ), Zagreb’de Jadran (Hırvatistan), Belgrad’dan Avala (Sırbistan) ve Ljubljana’da Triglay (Slovenya) devlet destekli kurulan film kasabalarının yapıtları ile önemli başarılar elde etmişlerdir. İlgili film kasabaları Balkan coğrafyası sinema sanatına önemli katkılar sağlar iken bir yandan Josip Broz Tito’nun da etkisi ile yoğun düzeyde propaganda aracı olarak kullanılabilmiş öte yandan da dönemin şartları içerisinde farklı coğrafyalara film ihraç edebilme ve ülke ekonomisinde lokomotif bir sektör olma başarısını kazanmıştır. Özellikle Vardar Film platosunun gelişim süreci araştırmanın sorunsalını oluşturmaktadır.Keywords : Makedon sinemasi, Balkan, Yugoslavya, Vardar Film, Manaki Kardeşler