- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 17
- Şeyyad Hamza’nın Yûsuf ve Zelîhâ mesnevisinde estetik anlatı boyutu
Şeyyad Hamza’nın Yûsuf ve Zelîhâ mesnevisinde estetik anlatı boyutu
Authors : Salih UÇAK
Pages : 154-166
Doi:10.29000/rumelide.656667
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2019-12-21
Article Type : Research
Abstract :Son zamanlarda edebiyat sahasındaki kadim metinlerin farklı yaklaşım ve tekniklerle yeniden okunup değerlendirildiğini görmekteyiz. Edebiyatçılar, edebi metinlerin batı referanslı yöntemlerle günümüz algı ve yorumlamalarına açık bir formda işlenmesi gerektiğini sıklıkla dile getirmektedir. Kurguya bağlı metinlerin estetik boyutlarına dair yapılan incelemeler, yeni bir ufuk açısından kıymetlidir. Özellikle anlatı dünyasına ait gelişen yeni literatür, bu tür çalışmalara zemin hazırlamaktadır. Anlatmaya bağlı edebi metinlerden mesnevi, estetik kurallara bağlı kalınarak oluşturulduğu için günümüzde romans veya roman olarak kabul edilip bu türlere göre yeniden okunmaktadır. Anlatı düzlemleri, alt ve üst kurmaca kimliğiyle mesnevi, bu bahsettiğimiz yeni bakış açıları bakımından yorumlanabilmektedir. Mesnevi, estetik anlatı boyutu itibariyle imaj ve imge açısından zengin bir malzeme taşımaktadır. Anlatıdaki dil olgusu, olay örgüsünden çok, karakter çizimi üzerinde yoğunlaşır. Buna göre geçmişe ait bilinen metin ve olaylardan hareketle yeni bir anlatı düzlemi oluşturmak, anlatıcı için daha öncelikli bir konudur. Yûsuf ve Zelîhâ mesnevisinin birbiriyle ilgili kurgusal birimleri, metin bütünlüğü içinde ana olaya bağlı tali olayların oluşturduğu bir yapıya işaret eder. Kutsal metinden hareketle oluşturulan bu anlatı kompozisyonunda sanatçının kullandığı dil ve ifade kalıpları, tam anlamıyla "edebî” olmayı zorunlu kılar.Bu bağlamda çalışmamız, Şeyyad Hamza’nın Yûsuf ve Zelîhâ mesnevisinde anlatıcının estetik tavrını ortaya koymak; dil olgusu ve anlatım açısından geleneksel olanla modern olanı karşılaştırmak, mitik ve mistik yapıyı irdelemektir.Keywords : Şeyyad Hamza, Yûsuf ve Zelîhâ, estetik, anlatı, mesnevi