- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- RumeliDE 2019.Ö6 - Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Uluslararası Filoloji Çalışmaları Konferansı Öz
- Çeviri edimine dilbilimsel açıdan uygulamalı bir yaklaşım
Çeviri edimine dilbilimsel açıdan uygulamalı bir yaklaşım
Authors : Meltem Merve KONU
Pages : 500-516
Doi:10.29000/rumelide.649339
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2019-11-21
Article Type : Research
Abstract :Çeviri; dil içi ya da diller arasında alıcı ve verici arasında sözlü veya yazılı enformasyon/ iletişimi sağlayan, amaca uygun göstergelerden oluşan eşzamanlı/ artzamanlı bir edimdir. Çeviri çalışmaları bilim, teknoloji ve edebiyat başta olmak üzere tüm alanlarda kullanılmaktadır. Bu alanlar arasındaki edebi çeviriler alıcının zevkinden akademik gelişimine kadar çeşitli amaçlara hizmet etmektedir. Bilindiği üzere, kaynak ve erek dildeki sözlü/ yazılı metin aynı ortam ve durumlarda kullanılabildiği ölçüde çeviri eylemi amacına ulaşmış olmaktadır. Bu nedenle, anlamsal ve işlevsel eşdeğerliğin sağlanması çevirinin temel amacıdır. Uygulamalı dilbilimin alanlarından biri olan çeviribilim çalışmalarında dilbilimsel eşdeğerliği oluşturabilmek, çeviri için bir nevi iskelet görevi görmektedir. Çevirilerde dilbilgisel, anlamsal ve işlevsel bütünlüğü sağlamak; çevirmenin ve çevirinin amacına ulaşması, alıcının da ortaya çıkan üründen gereğince yararlanabilmesi için önem taşımaktadır. Bu süreçteki en önemli sorun bilgi yitimidir. Bilgi yitimi; kaynak dilde yer alan biçimsel, sözdizimsel, sözlüksel, anlamsal ve biçemsel ögelerin tam olarak erek dildeki metne yerleştirilememesinden kaynaklanmaktadır. Çevirmenin amacı bilgi yitimini olabildiğince en aza indirebilmektir. Bu noktada, çevirmen Üretici Dönüşümsel Dilbilgisi başta olmak üzere birçok dilbilim kuram ve kavramlarından bilinçli/bilinçsizce yararlanmaktadır. Bu durumu örneklendirmek amacıyla çalışmada Edgar Allan Poe’nun "Annabel Lee” adlı şiiri Melih Cevdet Anday ve Uğur Demiröz tarafından Türkçeye çevirileri ile karşılaştırılarak dilbilimin yöntem, kuram ve kavramlarının çeviri edimindeki önemini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla, çeviri metinleri dilbilgisi, imge, anlam ve deyiş kayıpları ile işlevsellik açılarından eşdeğerlik olgusu çerçevesinde ve dilbilimin alt alanlarından biçimbilim, sözcükbilim, sözdizim ve anlambilim temelinde asıl eser ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.Keywords : Annabel Lee, çeviribilim, hedef dil, kaynak dil, uygulamalı dilbilim