- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- RumeliDE 2019.Ö6 - Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Uluslararası Filoloji Çalışmaları Konferansı Öz
- Güney Louisiana Kreole kültüründe inanışlar, kimlik ve bellek
Güney Louisiana Kreole kültüründe inanışlar, kimlik ve bellek
Authors : Yonca DENİZARSLANI
Pages : 207-228
Doi:10.29000/rumelide.648852
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2019-11-21
Article Type : Research
Abstract :Güney Louisiana bölgesi, on beşinci yüzyıldan itibaren transatlantik sömürgeciliğin beşiği olan Karayipler’den aldığı Akdeniz, Afrika ve Latin Amerika kültürlerinin kavşak noktası olmuştur. Bölge, Fransız ve İspanyol sömürgeciliğinden miras Katolik-Kreole kültürüne özgü toplumsal tabakalaşması, yerel kimliğinde barındırmakta olduğu çeşitli inanışların ve ırkların melezliği ile günümüz Amerika Birleşik Devletleri’nin özel bir kültürel yöresidir. Güney Louisiana, 1803’ten itibaren Amerika Birleşik Devletleri sınırlarına dâhil edildikten sonra Anglo-Protestan Amerikan kimliğinin hâkimiyet alanına girmiştir. İç Savaş öncesi köleciliğe dayalı tarımsal üretimi, katı toplumsal sınıfları, seçkinci siyasi yapısı ve köleci toplumsal yapısının yarattığı ırk ayrımcılığı sebebiyle diğer Güney eyaletleri ile ortak özellikler taşımaktadır. Bununla birlikte, Güney Louisiana, önceki Fransız ve İspanyol sömürgeciliğine özgü Katolik-Kreole kültürel mirası ile günümüz Louisiana eyaleti sınırları içinde bile marjinal bir yerel kimlik olarak varlığını sürdürmektedir. Portekizce "yerli” anlamındaki criulo kelimesinden türetilmiş olan Kreole tanımı ilk olarak on altıncı yüzyılda Yeni Dünya’daki ikinci nesil Avrupalı sömürgeci yerleşimci nüfus için kullanılmıştır. Bu bağlamda, yeni sömürgeci nüfusun Avrupa’daki hanedan anakent kültürlerinden uzaklığını ifade eden Kreole tanımı sömürgelerde gözlemlenen potansiyel siyasi bir tehdidin de temsili olmuştur. Daha sonraları Yeni Dünya sömürgelerinde başlayan transatlantik kölecilik ile birlikte Kreole tanımı, Afrika’dan Amerika’ya getirilen Afrikalı köleler ile Amerika’da doğan ikinci nesil köleler arasındaki hiyerarşiyi belirlemek için kullanmıştır. Zaman içinde Güney ve Orta Amerika’nın sömürgeci köleci toplum yapısının doğurduğu Avrupalı, Afrikalı ve Yerli Amerikalıların bir arada yaşam biçimi, Kreole tanımını hem ırksal hem kültürel bağlamda bir melezlik kavramına dönüştürmüştür. Böylece Kreole kavramı, günümüz Güney Louisiana’daki yerel inanışlar, kimlikler ve yerel bellek ile bütün, özgün bir kültürel öge olarak, bu yörenin, Amerika Birleşik Devletleri’nin ana akım siyasi erki ve toplumsal kimliğinin hâkimiyet alanına karşı direnç göstermesine olanak sağlamıştır. Bu çalışmada, Jewel Parker Rhodes’un Voodoo Dreams (1993) adlı romanı ve Mona Lisa Saloy’un Red Beans and Ricely Yours (2005) adlı şiir kitabında Güney Louisiana Kreole inanışları, kimlik algısı ve yerel bellek unsurları incelenecektir.Keywords : Güney Louisiana, Kreole, Anglo-Amerikan, sömürgecilik, transatlantik kölecilik