Cerrah Mehmed’in tıbba dair risalesi
Authors : Nevzat TOPAL
Pages : 1-13
Doi:10.29000/rumelide.616878
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2019-09-21
Article Type : Research
Abstract :Yazma tıp metinleri, yazıldıkları dönemlerin dil ve kültür özelliklerini ortaya koyabilecek niteliktedir. Bu çalışmalarda hekim isimlerini, tıp terimlerini, halk inanışlarını, hastalıkların tedavilerinde kullanılan bitkileri bulmak mümkündür. Ülkemizde son yıllarda tıp metinlerinin incelenmesine yönelik çalışmaların arttığı görülmektedir. Yapılan bu çalışma ile bu alandaki çalışmalara katkı sağlamak hedeflenmiştir. Çalışmaya konu olan yazma tıp metni, 15. yüzyılda yaşadığı düşünülen Cerrah Mehmed tarafından istinsah edilmiştir. Çalışmada kırık ve çıkıklar ile bunların tedavi yollarının ele alınmıştır. Risaleden elde edilen kırık ve çıkıkla ilgili tedavilere yönelik bulguların, tıp tarihi, tıp terimleri ve biyografi çalışmalarına, Beylikler Dönemi ilmî faaliyetlerine, halk bilimine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmanın yöntemini tarama ve metin aktarma oluşturmaktadır. Çalışmada kırıklara birden fazla tedavi önerildiği, kırıkların yan etkileri olan şişme ve yan ağrılarının da özel olarak ele alındığı görülmüştür. Tedavilerde bitkisel, hayvansal ürünlerin yanında toprak ve taş (kuzgunun getirdiği taş) gibi günümüzde kaplıcalarda fizik tedavi maddesi olarak kırık, çıkık ve kemik ağrıları için kullanılan çamurla tedavilere de yer verilmiştir. Risalede rahatsızlıklar ve hastalıklarla ilgili terimlerin, kemük sındugı, et üzülmesi, yan ağrısı, sert şişme, uzv küfet olması, kemük küfet olması, uzv yerinden çıkması, kemük çürümesi, bir endam yerinden çıkması, kemük oynaması olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında az da olsa mide ağrısı, sarılık gibi hastalıkların da anıldığı belirlenmiştir. Tedavide sıkça kullanılan bitkiler, durak otu, sabr, köpertiken, kargasabunu ve encübar dır.Keywords : Tıp, risale, Cerrah Mehmed, tıbba dair bir risâle