- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 15
- Rusya’da dilbilimsel çeviri kuramı: Temel yaklaşımlar ve kavramlar
Rusya’da dilbilimsel çeviri kuramı: Temel yaklaşımlar ve kavramlar
Authors : Olena KOZAN
Pages : 313-327
Doi:10.29000/rumelide.580620
View : 18 | Download : 2
Publication Date : 2019-06-21
Article Type : Research
Abstract :Rusya’da çeviri olgusunun bilimsel terimlerle betimlendiği çalışmalar XX. yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu çalışmalarda çevirinin bir olgu olarak ele alınmasına rağmen çeviri bir ‘sanat’, çevirmen ise ‘yeteneği olan bir kişi’ olarak değerlendirilmiştir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra çeşitli uluslararası örgütlerin kurulmasıyla yeniden şekillenen dünya düzeni Rusya’daki çeviri araştırmalarının yönünü değiştirmiştir. Savaş sonrası yeni nitelik kazanan uluslararası ilişkilerin sürdürülebilmesi için başta askeri, siyasi, diplomatik ve insani olmak üzere farklı alanlarda çalışabilecek ve iletişimi sağlayacak nitelikli çevirmenlere ihtiyaç duyulmuştur. Savaş sırasında ve savaş sonrası döneminde çeviri alanında tecrübe kazanan çevirmenler çeviri alanını geliştirmekle görevlendirilmiştir. İlk önce çevirmen kimliği ile tanınan bu araştırmacılar, dilbilimdeki gelişmeleri yakından takip etmiş ve çeviri olgusuna yönelik dilbilim çerçevesinde yaklaşımlar geliştirmiştir. Bu anlamda Rusya’daki çeviri kuramında çeviri olgusuna yönelik yapısal, işlevsel, anlamsal, göstergebilimsel yaklaşımların uygulandığı farklı kuramsal eğilimler görülebilir. Bu çalışmada 1950’li yıllardan itibaren Y. İ. Retsker, V. G. Gak, A. D. Şveytser, A. S. Barhudarov, R. K. Minyar-Beloruçev, V. N. Komissarov gibi çevirmenlerin ve çeviribilimcilerin çalışmalarıyla ismini duyuran Rus çeviri ekolünde geliştirilen çeviri olgusuna yönelik yaklaşımlar ve kavramlar tanıtılmıştır. Çalışmanın kapsamının izin verdiği kadarıyla Türkiye’deki bazı çalışmalarda ismi geçen A. V. Fedorov’un yaklaşımı ile ilgili yeni bilgiler verilmiştir. Sayfa sayısı sınırlılığından dolayı bu çalışmada kuramsal bilgiler üzerinde durulmuş, Rusça – Türkçe dil çiftindeki örneklere bazı kavramların açıklanmasında başvurulmuştur.Keywords : Çeviribilim, dilbilimsel çeviri kuramı, Rusça-Türkçe çeviri