- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 15
- Rumelili Murtazâ Sükûti Divanı’ndaki Elif-nâmeler
Rumelili Murtazâ Sükûti Divanı’ndaki Elif-nâmeler
Authors : Nurgül ÖZCAN
Pages : 263-273
Doi:10.29000/rumelide.580571
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2019-06-21
Article Type : Research
Abstract :Rumelili Murtazâ Sükûtî, Makedonya sınırları içindeki Köprülü kasabasında yaşamış Sa’dî tarikatına mensup sûfî bir şairdir. Şairin bilinen tek eseri olan divanı Berlin Devlet Kütüphanesi’ndedir. Murtazâ Sükûtî Divanı dinî tasavvufî muhtevalı şiirlerden oluşmaktadır. Edebiyatımızda, değişik konularda yazılan ‘elif-nâmeler’e rastlanmaktadır. Elif-nâmelerde farklı konular işlenmekle beraber genellikle dinî-tasavvufî temalar tercih edilmektedir. Elif-nâmeler mısra ya da beyit başlarında sırasıyla ya da ters olarak Arap harflerinin sıralanmasıyla oluşturulmaktadır. Klasik Türk Edebiyatı’nda gazel, mesnevi, murabba, muhammes vb. çeşitli nazım şekilleriyle yazılan elif-nâmelere rastlamak mümkündür. Akademik çevrelerde elif-nâmelerin şekil mi tür mü olduğu hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Sükûtî Divanı ’nda yer alan iki elifnâme de düvâznâme türünde yazılmıştır. Alevi-Bektaşi edebiyatında yaygın olarak örnekleri görülen On İki İmam’ın özelliklerini konu edinen ‘düvâz-deh’, ‘düvâz-imam’ veya ‘düvâz-nâme’ olarak adlandırılan bir şiir türü bulunmaktadır. Alevi-Bektaşi kökenli şairlerin dışında da bu türde şiirler yazılmıştır. Düvâz-nâmelere hem Türk Halk Edebiyatı’nda hem de Klasik Türk Edebiyatı’nda rastlamak mümkündür. Murtazâ Sükûtî Divanı ’nda toplam otuz altı adet düvâz-nâme bulunmaktadır. Sükûtî, eserinde edebi türler içinde en fazla düvâz-nâme türüne yer vermiştir. Bu çalışmada, elif-nâme ve düvâz-nâme hakkında bilgi verilerek Rumelili Murtazâ Sükûtî Divanı ’ndaki elif-nâmeler şekil ve muhteva açısından karşılaştırılarak, tahlil edilecektir.Keywords : Elif-nâme, Düvâz-nâme, Sükûtî, Tasavvuf Şiiri, On İki İmam