- RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 15
- İlk Türk romanlarına getirilen ilk akademik eleştiriler üzerine
İlk Türk romanlarına getirilen ilk akademik eleştiriler üzerine
Authors : Elif TÜRKER GÜMÜŞ
Pages : 116-127
Doi:10.29000/rumelide.580483
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2019-06-21
Article Type : Research
Abstract :Türk edebiyatında "roman” türünün ilk örnekleri 19. yüzyılda görülür. Bu ilk örnekler, nesir alanında yalnızca tahkiye usulünü tanıyan bir topluma mensup kişilerin kaleminden çıkmıştır. Dolayısıyla Batı’dan "taklit” yoluyla alınan bu ilk örnekler, geleneksel olanla "yeni” arasında bir konumda kalarak okurunu bulmaya çalışmıştır. Bu evre atlatılınca türün tanınması / anlaşılması yolunda işlevli tartışmalar yürütülmüştür. Oysa ilk ürünleri Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde verilen "roman” türüne dair erken Cumhuriyet Dönemi’nde getirilen ilk akademik eleştirilerde, "roman” bağlamında yürütülen tartışmalar göz ardı edilerek ilk ürünlerin "kötü bir taklit”ten ibaret olduğu yolunda yorumlar yapılmıştır. Fakat bu yorumlarda bulunan araştırmacılar bir "roman” tanımı yapmadıkları gibi ilk örneklerdeki eksikliklerin de neler olduğu yolunda aydınlatıcı tespitlerde bulunamamışlardır. Eleştirilerin içeriğinden anlaşıldığına göre, Batı edebiyatlarında dahi geç gelişmiş roman türünün en başarılı örnekleri ile Türk edebiyatındaki ilk örnekleri karşılaştırmak gibi akademik bir hataya düşmüşlerdir. Bu çalışmada ilk örnekleri veren yazarların "roman” görüşlerinin yanı sıra, aynı dönemde yürütülen edebiyat tartışmalarından örnekler verilerek söz konusu yorumların değer düşürücü bir amaç güttüğü ileri sürülecektir.Keywords : İlk Türk romanları, batılılaşma, taklit, tartışmalar, eleştiri